سهام چرخه ای(cyclical stocks) در بازار سرمایه یکی از دسته‌های اساسی سهام است که بر اساس رفتار در سیکل‌های اقتصادی شناخته می‌شوند. این سهام به طور مستقیم با وضعیت فعلی و پیش‌بینی شده اقتصاد هم‌راستایی دارند و در طول دوره‌های رکود و رشد اقتصادی عملکرد متفاوتی از خود نشان می‌دهند.
زمانی که بازار در حال رشد است، این سهام عموماً بهترین عملکرد خود را از خود نشان می‌دهند، زیرا بیشترین سود را در این دوره‌ها به دست می‌آورند. اما هنگامی که اقتصاد در حال کاهش است، عملکرد این سهام نیز کاهش می‌یابد و ممکن است به سمت کاهش قیمت حرکت کنند.
سهام چرخه ای و غیر چرخه‌ای می‌توانند به تنوع نمادهای سرمایه‌ای یک معامله‌گر کمک کنند. این مقاله اصول این نوع از سهام را شرح می‌دهد و نحوه یادگیری در مورد این دسته از سهام و چگونگی ادغام آنها در سبدخرید سهام و عناوین زیر را بررسی می‌کند:
- سهام چرخه ای چیست؟
- تفاوت میان سهام چرخه ای و غیر چرخه ای
- بخش‌های سهام چرخه ای چیست؟
- پرسش‌های متداول درباره سهام چرخه ای
سهام چرخه ای چیست؟
سهام چرخه ای، سهامی هستند که انتظار می‌رود همراه با شرایط اقتصادی مرتبط، نوسان کنند. به عبارت دیگر، قیمت سهام چرخه ای احتمالاً در حضور یک اقتصاد سالم افزایش می‌یابد و به طور معکوس در زمان رکود کاهش می‌یابد. به عبارت دیگر، سهام چرخه ای ممکن است بر روی درآمد مصرف‌کنندگان وابسته باشند که «خواسته‌های» آنها را تأمین می‌کنند به جای نیازها – جدول تفاوت را مشاهده کنید.
این نوع سهام معمولاً در صنایعی که به محصولات یا خدماتی مرتبط با مصرف‌کنندگان نیاز دارند، مانند صنایع خودروسازی، گردشگری، و صنایع مصرفی، پیدا می‌شوند. در واقع، هرگاه اقتصاد رونقی داشته باشد، مصرف‌کنندگان بیشتر به خرید محصولات و خدمات غیرضروری تمایل خواهند داشت، که این وضعیت باعث رشد درآمد و سودآوری این شرکت‌ها می‌شود.
از طرف دیگر، در زمان رکود اقتصادی، مصرف‌کنندگان کاهش می‌یابد و در نتیجه، فروش محصولات و خدمات غیرضروری کاهش می‌یابد و قیمت سهام این شرکت‌ها نیز کاهش می‌یابد. به طور خلاصه، سهام چرخه ای اغلب با نوسانات اقتصادی همراه بوده و در این زمینه انتظار می‌رود که تحت تأثیر شرایط اقتصادی و تغییرات در رفتار مصرف‌کنندگان، قیمت آنها تغییر کند.
یک مثال از سهام چرخه ای می‌تواند شرکت‌های تولید کننده خودرو و قطعات خودرو باشد. در زمان‌های رونق اقتصادی، مصرف‌کنندگان معمولاً تمایل بیشتری به خرید خودروهای جدید دارند، که این موجب افزایش درآمد و سود شرکت‌های تولید کننده خودرو می‌شود. اما در دوره‌های رکود اقتصادی، تقاضا برای خودروهای جدید کاهش می‌یابد، که به تبع آن بازار خودروها کاهش می‌یابد و سهم این شرکت‌ها از ارزش خود از دست می‌دهد.
تفاوت بین سهام چرخه ای و غیر چرخه ای چیست؟
تفاوت اصلی بین سهام چرخه ای و غیرچرخه‌ای در رابطه با نحوه وابستگی قیمت آنها به شرایط اقتصادی است.
1. سهام چرخه ای (Cyclical Stocks):
قیمت این سهام در ارتباط مستقیم با وضعیت اقتصادی قرار دارد. به عبارت دیگر، زمانی که اقتصاد رونقی دارد و مصرف‌کنندگان به خرید محصولات و خدمات غیرضروری تمایل دارند، قیمت سهام چرخه ای افزایش می‌یابد. این نوع سهام معمولاً در صنایعی مانند خودروسازی، گردشگری، و صنایع مصرفی قرار دارند.
مصرف‌کنندگان در دوره‌های رکود اقتصادی کمتر به خرید محصولات غیرضروری تمایل دارند و فروش محصولات و خدمات این شرکت‌ها کاهش می‌یابد، که منجر به کاهش قیمت سهام آنها می‌شود.
2. سهام غیرچرخه ای (Non-cyclical Stocks):
قیمت این سهام به طور معمول به شدت به شرایط اقتصادی وابسته نیست و در تمام شرایط اقتصادی ثابت یا پایدار می‌ماند. به عبارت دیگر، این نوع سهام معمولاً بر اساس نیازهای ضروری مصرف‌کنندگان، مثل مواد غذایی، داروها، و خدمات بهداشتی، تعیین می‌شود.
در دوره‌های رکود اقتصادی، تقاضا برای محصولات و خدمات ضروری نیز حفظ می‌شود، بنابراین قیمت سهام غیرچرخه‌ای ممکن است در این دوره‌ها پایدار بماند یا حتی افزایش یابد.
همچنین برخی از تفاوت‌های بین سهام چرخه ای و غیر چرخه‌ای/تدافعی (چرخه‌ای متقابل) عبارتند از:
| سهام چرخه ای | سهام غیر چرخه ای |
| نسبت به شرایط اقتصادی نوسان بیشتری دارد | وابستگی نسبتا کمتری به شرایط اقتصادی دارد |
| شرکت‌های چرخه‌ای خواسته‌های مصرف‌کننده را که با شرایط اقتصادی متفاوت است (مانند وسایل تجملی مانند تعطیلات) فراهم می‌کنند. | شرکت‌های غیر چرخه‌ای کالاهای ضروری مصرف‌کننده (مانند صابون و خمیر دندان) را ارائه می‌کنند. |
| برای کسانی که به دنبال تجارت با اقتصاد قوی هستند جذاب تر است | می تواند توسط سرمایه گذاران در دوره های شرایط اقتصادی ضعیف تر ترجیح داده شود |
سرمایه‌گذاران معمولاً با ادغام سهام چرخه ای و غیرچرخه‌ای می‌توانند دیدگاه‌ها و پرتفوی خود را گسترش دهند. این امکان را برای جلوگیری از نوسانات اقتصادی و اقتصادی باز می‌کند. نوع‌های دیگر سهامی هم وجود دارند که می‌توانند یکپارچه شوند، اما به منظور این مقاله، تنها بر روی سهام چرخه ای و غیرچرخه‌ای تمرکز خواهیم کرد.
اگرچه معامله‌گران می‌توانند هر دو نوع سهام چرخه ای و غیرچرخه‌ای را به کار بگیرند، اما مهم است که آنها آگاه باشند از چرخه‌های کسب و کار کنونی و احتمالی در آینده. برخی از سرمایه‌گذاران که از ریسک بالاتری برخوردار هستند، ترجیح می‌دهند که درصد بالاتری از سهام غیرچرخه‌ای را – مانند سهام دفاعی – به عنوان تکمیلی برای تنوع سبک سرمایه‌گذاری خود داشته باشند. در همین حال، سرمایه‌گذاران دیگری که به دنبال ریسک بیشتر هستند، ممکن است به معامله بیشتری از سهام چرخه ای در هر دو طرف (خرید و فروش) تمایل داشته باشند.
سهام چرخه ای به طور کلی با ریسک بیشتری همراه هستند. به این معنی که سودهای ممکن از رشد فعالیت‌های اقتصادی در کوتاه مدت می‌توانند توسط یک روند رو به پایان از رشد، خنثی شوند. در همین حال، سهام غیرچرخه‌ای در همان مدت زمان، در صورت برابری دیگر عوامل، می‌توانند کمک کنند تا با افزایش عائدات، عایدی‌ها را تسطیح کنند.
بخش های سهام چرخه ای کدامند؟
انواع مختلف سهام چرخه ای می‌توانند در زیربخش‌های متفاوتی گروه‌بندی شوند. هرچند لیست رسمی از بخش‌ها وجود ندارد، اما موارد زیر به عنوان نمونه‌های پذیرفته‌شده به شمار می‌روند:
بخش ساختمانسازی(Construction Sector):
این بخش شامل شرکت‌هایی است که در ساختمانسازی و توسعه املاک و مستغلات فعالیت دارند. در زمان‌های رکود اقتصادی، کسب‌وکارها معمولاً سطوح موجودی را کاهش می‌دهند، خریدها را به تعویق می‌اندازند و گسترش‌ها را به تعویق می‌اندازند. برعکس، در زمان‌های رونق اقتصادی، بخش ساختمانسازی معمولاً گسترش می‌یابد.
در زمان رکود اقتصادی، بازار مسکن ممکن است کاهش یابد و تعداد پروژه‌های ساخت و ساز کاهش یابد، زیرا افراد کمتر به خرید ملک علاقه‌مندند و شرایط مالی خود را محدود‌تر می‌کنند. به عنوان مثال، در زمان‌های رکود اقتصادی، تعداد پروژه‌های ساخت و ساز مسکونی و تجاری ممکن است کاهش یابد و شرکت‌های ساخت و ساز ممکن است از اشتغال‌زایی و درآمد کاهش یابد. اما در دوره‌های رونق اقتصادی، تقاضا برای مسکن افزایش می‌یابد و شرکت‌های ساخت و ساز ممکن است بیشترین سود را کسب کنند.
بخش املاک و مستغلات(Real Estate Sector):
این بخش شامل شرکت‌های تأمین مالی، شرکت‌های مدیریت املاک و سرمایه‌گذاری‌های مستغلاتی (REITs) است. در اقتصادی سالم، تقاضا برای زمین معمولاً افزایش می‌یابد و هزینه‌های اجاره و ارزش ملک بستگی به عرضه کلی مسکن دارد.
بخش مواد اولیه(Basic Materials Sector):
شرکت‌هایی وجود دارد که مواد شیمیایی، مصالح ساختمانی و محصولات کاغذی تولید می‌کنند. این بخش شامل همچنین شرکت‌هایی است که در حوزه اکتشاف و پردازش کالاهای اولیه فعالیت می‌کنند.
بخش خدمات مالی(Financial Services Sector):
این بخش شرکت‌هایی را شامل می‌شود که خدمات مالی ارائه می‌دهند. این شرکت‌ها معمولاً بانک‌ها، شرکت‌های مدیریت دارایی، شرکت‌های دارایی‌های سرمایه‌ای و آژانس‌های بیمه هستند.این شرکت‌ها بیشتر در زمینه استخراج و فرآوری مواد اولیه‌ای همچون معادن، فلزات، و سایر منابع طبیعی فعالیت می‌کنند
بخش چرخه‌ای مصرف‌کننده(Consumer Cyclical Sector):
این بخش از بازار شامل مجموعه‌ای از صنایع مختلف است که فعالیت‌های مرتبط با مصرف کننده را پوشش می‌دهد. این شامل فروشگاه‌های خرده‌فروشی که محصولات متنوعی از لوازم خانگی تا لباس و محصولات غذایی عرضه می‌کنند، تولیدکنندگان خودرو و قطعات خودرو که به تولید و فروش خودروهای شخصی و قطعات آنها می‌پردازند، و شرکت‌هایی که در ساخت و ساز مسکونی، هتل‌ها و اماکن اقامتی، رستوران‌ها و صنعت سرگرمی‌ها فعالیت دارند، می‌شود.
آیا بانکداری یک صنعت چرخه‌ای است؟
بانک‌ها به دلیل وابستگی به بازار اعتبار به عنوان چرخه‌ای محسوب می‌شوند. بانک‌ها در زمان‌های سلامت اقتصادی، معمولاً بیشترین اعتبار را ارائه می‌دهند و در زمان رکود کمترین میزان اعتبار را ارائه می‌دهند.
آیا بخش بیمه چرخه‌ای یا دفاعی است؟
بخش بیمه اصولاً به عنوان دفاعی محسوب می‌شود. بیمه‌گذاران معمولاً به دلیل رکود اقتصادی بیمه خود را لغو نمی‌کنند. این ممکن است سپس تأثیر منفی رکود را بر شرکت‌های بیمه کاهش دهد و به تلطیف ضربه بر سهام آنها کمک کند. بیمه سلامت عموماً برای کلیت رفاه اجتماعی ضروری است و در اغلب موارد به راحتی در زمان‌های دشوار مالی کنار نمی‌روند. از طرف دیگر، در این امر، می‌توان استدلال کرد که تراکنش‌های جدید ممکن است در زمان‌های سخت کاهش یابد، زیرا مردم به دنبال بیمه‌های جدید نمی‌گردند.
سخن پایانی:
سهام چرخه ای بخشی از بازار سرمایه هستند که در هماهنگی با شرایط اقتصادی نوسان می‌کنند. در دوره‌های رونق اقتصادی، ارزش این سهام معمولاً افزایش می‌یابد، در حالی که در دوره‌های رکود اقتصادی کاهش می‌یابد. این سهام به طور معمول به درآمد و توانایی مصرف‌کنندگان بستگی دارند و وابسته به «خواسته‌ها» آنها هستند تا به «نیازها»، از این رو تأثیر بیشتری از تغییرات اقتصادی را تجربه می‌کنند.
در مقابل، سهام غیرچرخه‌ای (سهام دفاعی) معمولاً در طول دوره‌های رکود اقتصادی به عنوان سرمایه‌گذاری‌های امن و پایدار مورد توجه قرار می‌گیرند. به عنوان یکی از روش‌های متنوع سرمایه‌گذاری، ادغام سهام چرخه ای و غیرچرخه‌ای به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد تا سبد خرید سهام خود را در برابر نوسانات اقتصادی مختلف محافظت کنند و در عین حال از فرصت‌های سودآور بهره‌مند شوند.
