آیا تا به حال فکر کردهاید که چرا برخی از تریدرها انگار همیشه یک قدم از بازار جلوترند؟ یا چطور میشود الگوهای تکراری را در دل آشوب قیمتها پیدا کرد؟ صادقانه بگویم، در دنیای پرهیاهوی فارکس، جایی که هر ثانیه دهها خبر و تحلیل منتشر میشود، پیدا کردن یک قطبنمای قابل اعتماد واقعاً چالشبرانگیز است. اینجا قرار نیست یک تعریف خشک و خالی از تئوری داو بخوانید؛ بلکه میخواهیم با هم سفری کنیم به ریشههای تحلیل تکنیکال، جایی که چارلز داو، یکی از پدران این علم، با مشاهدات دقیقش، پایههای فهم حرکات بازار را بنا نهاد. این نظریه، با وجود گذشت بیش از یک قرن، هنوز هم بین تریدرهای حرفهای و کهنهکار، حرفهای زیادی برای گفتن دارد. بیایید ببینیم چطور میتوانیم از این گنجینه تاریخی برای معاملات امروزمان در بازار فارکس استفاده کنیم.
نقشه راه مقاله
آنچه یاد میگیرید
درک عمیق از تئوری داو و اصول ششگانه آن.
چرا مهم است؟
شناسایی روندهای اصلی و اصلاحی برای تصمیمگیری بهتر در معاملات.
کاربرد عملی
چگونه این نظریه را در تحلیل چارتهای فارکس به کار ببریم.
نکات کلیدی
محدودیتها و چالشهای نظریه داو در بازارهای امروزی.
در سال ۱۸۸۲، چارلز داو به همراه شریکش ادوارد جونز، کمپانی داو را تاسیس کرد. داو، ایدههای نابش را در قالب سلسله مقالاتی در مجله وال استریت منتشر میکرد. این مقالات، بعدها توسط ویلیام همیلتون، یکی دیگر از نویسندگان وال استریت ژورنال، جمعآوری و تدوین شدند و چیزی را شکل دادند که امروز ما آن را به نام تئوری داو یا نظریه داو میشناسیم؛ سنگ بنای تحلیل تکنیکال.
اینجا قرار نیست فقط تئوری بخوانید. من، به عنوان یک تریدر واقعی، میخواهم به شما نشان دهم که چطور این اصول قدیمی، هنوز هم در چارتهای زنده فارکس کاربرد دارند. البته، هیچ تئوریای کامل نیست و نظریه داو هم از این قاعده مستثنی نیست. اما فهم عمیق آن، به شما دیدگاهی میدهد که بسیاری از تریدرها، خصوصاً تازهکارها، از آن بیبهرهاند.
تئوری داو, Dow Theory, نظریه داو: ریشههای تحلیل تکنیکال
تئوری داو در واقع مجموعهای از مفاهیم است که چارچوب اصلی تحلیل تکنیکال را تشریح میکند. چارلز داو، موسس و ویراستار نشریه وال استریت ژورنال و یکی از بنیانگذاران کمپانی داو جونز (Dow Jones & Company)، هرگز خودش این ایدهها را به صورت یک تئوری منسجم منتشر نکرد. اما نبوغ او در مشاهده و تفسیر حرکات بازار، راه را برای نسلهای بعدی تحلیلگران هموار کرد.
داو حتی در تاسیس اولین شاخص سهام بورس، یعنی شاخص حمل و نقل داو جونز، نقش کلیدی داشت. این یعنی او نه فقط یک نظریهپرداز، بلکه یک عملگرای تمامعیار بود که ایدههایش را در دنیای واقعی بازار پیاده میکرد. چیزی که امروز ما به عنوان نظریه داو میشناسیم، نتیجه تلاش کسانی است که بعد از او، به ارزش این ایدهها پی بردند و آنها را گردآوری کردند.
همانطور که گفتم، هیچ چیزی در بازار صد در صد نیست. این تئوری هم خالی از خطا نیست و بخشهایی از آن ممکن است تفاسیر متفاوتی داشته باشد. اما بیایید به اصول اصلی آن بپردازیم تا ببینیم چطور میتوانیم از آنها به نفع خودمان استفاده کنیم.
کلیت تئوری داو و فلسفه پشت آن
فلسفه اصلی داو بسیار نزدیک به نظریه بازار کارا است. او معتقد بود که بازار، همیشه واقعیت را منعکس میکند و تمامی اطلاعات موجود، قبلاً اثر خود را بر روی قیمت گذاشتهاند. این یعنی اگر انتظار میرود یک خبر خوب منتشر شود، بازار از قبل آن را پیشخور کرده و قیمتها بر اساس آن انتظارات، حرکت کردهاند.
بروکر آلپاری محبوبترین بروکر در ایرانیان
تصور کنید قرار است یک شرکت گزارش درآمدی فوقالعادهای منتشر کند. تریدرهای حرفهای، قبل از انتشار خبر، این موضوع را پیشبینی کرده و شروع به خرید سهام آن شرکت میکنند. نتیجه چیست؟ قیمت قبل از انتشار رسمی خبر بالا میرود. پس وقتی خبر منتشر میشود، شاید قیمت تغییر چندانی نکند یا حتی با یک اصلاح روبرو شود، چون بازار قبلاً این خبر را در قیمت لحاظ کرده است.
داو حتی کشف کرد که گاهی اوقات، بعد از انتشار یک خبر خوب مورد انتظار، قیمت کاهش پیدا میکند. چرا؟ چون بازار متوجه میشود که قیمت بیش از حد انتظار رشد کرده و نیاز به اصلاح دارد. این دیدگاه، برای بسیاری از معاملهگران تکنیکال، خصوصاً در بازار فارکس، کاملاً تایید شده است. البته، تریدرهای فاندامنتال ممکن است با این دیدگاه مخالف باشند، چون آنها بیشتر به ارزش ذاتی و بنیادین یک دارایی اعتقاد دارند.
شش اصل اساسی در نظریه داو که باید بدانید
تئوری داو بر پایه شش اصل کلیدی بنا شده است. این اصول، نه تنها پایههای تحلیل تکنیکال هستند، بلکه به شما کمک میکنند تا با دیدی عمیقتر به چارتها نگاه کنید:
- قیمتها همه چیز را در خود دارند: این اصل میگوید که هر خبر، گزارش، شایعه یا هر اتفاقی که میتواند بر بازار تاثیر بگذارد، در نهایت خود را در قیمت نشان میدهد. دنبال پیچیدگی نباشید؛ قیمتها با شما حرف میزنند.
- بازار سه نوع روند دارد: داو معتقد بود که بازار در سه نوع روند حرکت میکند: صعودی، نزولی و خنثی (رنج).
- هر روند بزرگ، سه مرحله دارد: روندهای اصلی، خودشان از سه فاز مجزا تشکیل شدهاند که در ادامه مفصلتر توضیح میدهم.
- شاخصها باید یکدیگر را تایید کنند: برای تایید اعتبار یک روند، باید آن را در شاخصهای مرتبط دیگر نیز مشاهده کنیم.
- حجم معاملات، روند را تایید میکند: یک روند قدرتمند، باید با حجم بالای معاملات همراه باشد.
- یک روند تا زمانی که خلافش ثابت نشود، ادامه پیدا میکند: این اصل، پایه و اساس بسیاری از استراتژیهای دنبالکننده روند است.
بیایید هر کدام از این اصول را با جزئیات بیشتری بررسی کنیم.
۱. قیمتها همه چیز را در خود دارند
این اصل، به نوعی خلاصهای از فلسفه داو است. هر اطلاعاتی، چه مثبت و چه منفی، بلافاصله در قیمت دارایی منعکس میشود. به جای غرق شدن در اخبار و تحلیلهای پیچیده، روی چارت تمرکز کنید. قیمتها، خالصترین و بیواسطهترین اطلاعات را به شما میدهند. این چیزی است که یک تریدر واقعی همیشه به آن توجه میکند.
۲. بازار سه نوع روند دارد: اصلی، ثانویه و جزئی
این بخش از تئوری داو برای تریدرها حیاتی است. داو بازار را به سه نوع روند تقسیم میکند:
- روند اصلی یا اولیه (Primary Trend): این روند، حرکت اصلی و بزرگ بازار را مشخص میکند و میتواند از چند ماه تا چندین سال ادامه داشته باشد. این همان روندی است که جهتگیری کلی بازار را تعیین میکند.
- روند ثانویه یا اصلاحی بزرگ (Secondary Trend): این روندها، حرکات اصلاحی در دل روند اصلی هستند. آنها میتوانند بین چند هفته تا چند ماه طول بکشند و معمولاً بخشی از حرکت روند اصلی را اصلاح میکنند. بسیاری از تریدرها این اصلاحات را با برگشت روند اشتباه میگیرند.
- روند سوم یا اصلاحی کوچک (Minor Trend): این روندهای کوتاهمدت، معمولاً کمتر از یک هفته یا ده روز دوام دارند و حتی ممکن است در عرض چند ساعت یا یک روز از بین بروند. اینها نوسانات روزانه بازار هستند.
به زبان سادهتر، میتوانید آنها را به روندهای بلندمدت، میانمدت و کوتاهمدت تقسیم کنید. نکته کلیدی اینجاست که این روندها میتوانند همزمان وجود داشته باشند. مثلاً، ممکن است در یک روند بلندمدت صعودی باشیم، اما در تایم فریم میانمدت، بازار در حال اصلاح (رنج یا نزولی) باشد، و در تایم فریم کوتاهمدت، دوباره یک حرکت صعودی کوچک را تجربه کنیم.
چیزی که باید به آن توجه کنید، استراتژی معاملاتی شماست. اگر استراتژی شما کوتاهمدت است، تمرکز بر روندهای میانمدت و کوتاهمدت برایتان مفید است. اما اگر استراتژی میانمدت دارید، هرگز نباید روند بلندمدت را نادیده بگیرید. طبق تجربه من، یک تحلیلگر حرفهای هرگز در جهت خلاف روند بلندمدت معامله نمیکند. اگر روند بلندمدت صعودی است، او فقط به دنبال بهترین نقاط برای ورود به معاملات خرید (در جهت روند اصلی) خواهد بود، حتی اگر در تایم فریمهای پایینتر، اصلاحات نزولی ببیند.
۳. گامهای روند اصلی یا اولیه در تئوری داو
داو معتقد بود که هر روند اصلی (چه صعودی و چه نزولی) از سه مرحله مشخص عبور میکند. بیایید این سه مرحله را با یک مثال برای یک روند صعودی بررسی کنیم:
- مرحله انباشت (Accumulation): بعد از یک روند نزولی طولانی، زمانی که ارزش یک دارایی (مثلاً طلا) به شدت کاهش یافته و احساسات عمومی منفی است، تریدرهای حرفهای و باهوش وارد عمل میشوند. آنها شروع به خرید و انباشت دارایی در قیمتهای پایین میکنند. در این مرحله، حجم معاملات ممکن است هنوز بالا نباشد و بازار هنوز در رکود است.
- مرحله مشارکت عمومی (Public Participation): در این مرحله، کمکم افراد بیشتری به پتانسیل رشد پی میبرند. اخبار مثبت شروع به انتشار میکنند و تریدرهای دنبالکننده روند (Trend Followers) وارد بازار میشوند. تقاضا افزایش مییابد و قیمت با سرعت بیشتری رشد میکند. این مرحله، جایی است که بیشترین سود توسط عموم تریدرها کسب میشود.
- مرحله توزیع (Distribution): اینجاست که داستان برعکس میشود. قیمت به اوج خود رسیده و همه از رشد صحبت میکنند. تریدرهای حرفهای که در مرحله انباشت خرید کرده بودند، حالا شروع به فروش داراییهای خود در قیمتهای بالا میکنند. آنها میدانند که بازار به زودی اشباع میشود و روند ممکن است برگردد. در این مرحله، عموم مردم که دیر وارد شدهاند، دارایی را از دست تریدرهای حرفهای میخرند و اغلب در دام میافتند.
همین مثال را میتوانید برای یک بازار نزولی نیز تصور کنید: مرحله توزیع (فروش توسط حرفهایها در اوج)، مرحله مشارکت عمومی (فروش توسط عموم با انتشار اخبار منفی)، و مرحله انباشت (خرید مجدد توسط حرفهایها در کف قیمت).
توزیع گسترده
تصویر بالا (که از چارت طلا است) به خوبی این سه مرحله را نشان میدهد. نکته جالب اینجاست که بازار همواره از مرحله سه به مرحله یک منتقل میشود؛ یعنی پایان یک روند، آغاز پتانسیل برای روند بعدی است. البته، این به معنی تضمین نیست، اما در چارتهای واقعی، بارها و بارها میتوانید این الگو را مشاهده کنید.
در تصویر زیر نیز میتوانید همین مراحل را برای یک روند نزولی در تایم فریم روزانه مشاهده کنید.
بروکر برتر اروپا در سال 2020
۴. شاخصها باید یکدیگر را تایید کنند
یکی از اصول مهم نظریه داو این است که برای تایید اعتبار یک روند اصلی در یک شاخص، باید آن روند توسط شاخصهای مرتبط دیگر نیز تایید شود. به زبان ساده، اگر شما در یک جفتارز با محوریت دلار، شاهد تقویت دلار هستید (مثلاً USD/JPY در حال صعود است)، باید این تقویت را در سایر جفتارزهای دلاری (مثل USD/CHF) نیز ببینید. اگر USD/JPY صعودی باشد اما USD/CHF نزولی، این یک هشدار است که شاید تقویت دلار آنقدرها هم قوی نیست و شاید حرکت USD/JPY بیشتر به ضعف ین ژاپن مربوط باشد تا قدرت دلار.
در زمان داو، او ارتباط بین شاخصهای حمل و نقل و صنعت را بررسی میکرد. امروز نیز مقایسه شاخصها، جفتارزها یا حتی همبستگی بین داراییهای مختلف، کاربرد بسیار مهمی دارد. مثلاً، اگر قیمت طلا (XAU/USD) در حال رشد است، میتوانید به شاخصهای مرتبط با ریسکگریزی یا ارزش دلار نگاه کنید تا تاییدیه بگیرید. البته، طبق تجربه من، این اصل در بازار رمز ارزها به دلیل ماهیت متفاوت و نوسانات خاص آن، کاربرد کمتری دارد و بیشتر در بازار فارکس و سهام سنتی کارایی دارد.
۵. تایید روند بازار با حجم معاملات
داو معتقد بود که حجم معاملات، یک اندیکاتور ثانویه بسیار مهم برای تایید قدرت یک روند است. یک روند قدرتمند و پایدار، باید با حجم بالای معاملات همراه باشد. اگر در یک روند صعودی، حجم خرید بالا باشد، این نشاندهنده علاقه و اطمینان سرمایهگذاران است و احتمال ادامه روند صعودی بسیار زیاد است.
اما اگر روندی (چه صعودی و چه نزولی) با حجم معاملات پایین حرکت کند، این یک علامت هشدار است. این نشان میدهد که علاقه و اطمینان کافی در بازار وجود ندارد و ممکن است روند فعلی پایدار نباشد یا به زودی برگردد. به زبان ساده، اگر قیمت سهمی به دلیل یک خبر خوب بالا میرود، تا زمانی که سهامداران با حجم بالا متقاضی آن باشند، این رشد ادامه پیدا میکند. به محض کاهش حجم، احتمال کاهش قیمت نیز بالا میرود.
یک نکته واقعاً سخت: تشخیص یک روند اصلی از یک بازگشت ثانویه (اصلاح) واقعاً دشوار است و حتی تریدرهای باتجربه را هم گاهی به اشتباه میاندازد. بارها دیدهام که تریدرها یک اصلاح منفی را با شروع یک روند نزولی جدید اشتباه میگیرند و وارد معامله خلاف روند اصلی میشوند. برای در امان ماندن از این اشتباه، همیشه سعی کنید در جهت روند اصلی معامله کنید. اگر روند مشخصی وجود ندارد، صبور باشید تا یک روند اصلی جدید شکل بگیرد.
۶. یک روند به مسیر خود ادامه میدهد مگر خلافش ثابت شود
این اصل، به نوعی خلاصهای از تمام اصول قبلی است. چارلز داو بر این باور بود که روندها، اینرسی دارند و تمایل دارند به مسیر خود ادامه دهند، مگر اینکه دلایل قاطع و محکمی برای برگشت وجود داشته باشد. این یعنی، اگر یک روند صعودی دارید، فرض کنید که این روند ادامه پیدا میکند تا زمانی که شواهد روشنی برای برگشت آن (مثلاً شکست خط روند معتبر، الگوهای برگشتی قوی، یا تایید از سایر شاخصها و حجم) مشاهده کنید.
همانطور که در نکته قبلی گفتم، هرگز در خلاف جهت روند اصلی معامله نکنید، مگر اینکه واقعاً اطمینان حاصل کرده باشید که یک روند اصلی جدید شکل گرفته است، نه فقط یک اصلاح موقتی. این یکی از مهمترین درسهایی است که بازار به شما میدهد و میتواند شما را از ضررهای بزرگ نجات دهد.
ّبروکر فارکس ifc markets
جمعبندی تئوری داو: آیا هنوز کاربرد دارد؟
خب، رسیدیم به سوال اصلی: آیا نظریه داو هنوز هم در بازارهای مالی امروز، خصوصاً فارکس، کاربرد دارد؟ عدهای از فعالان بازار معتقدند که این نظریه منقضی شده، مخصوصاً در بخش تقاطع شاخصها، که در بازارهای مدرن پیچیدگیهای بیشتری پیدا کرده است.
اما از طرف دیگر، بسیاری از تحلیلگران و تریدرهای حرفهای، به شدت مدافع تئوری داو هستند و آن را پایه و اساس تحلیل تکنیکال میدانند. من شخصاً، وقتی در مورد تئوری داو تحقیق میکردم، متوجه شدم که حجم مقالات و تحلیلها در منابع انگلیسیزبان آنقدر زیاد است که اگر کسی بخواهد همه را جمعآوری کند، یک کتاب قطور خواهد شد. این خودش نشاندهنده اهمیت و جایگاه این نظریه است.
از نظر من، به عنوان کسی که سالهاست در این بازار فعالیت میکند، چارلز داو یکی از ستونهای اصلی علم تحلیل تکنیکال است. ایدههای او، هرچند در ظاهر ساده به نظر میرسند، اما باطنی عمیق و کاربردی دارند. یادگیری و درک آنها، به شما دیدی میدهد که میتوانید با آن، حرکتهای بزرگ بازار را شناسایی کنید و از نوسانات بیمورد دوری کنید.
تئوری داو یک ابزار قدرتمند است، نه یک عصای جادویی. باید آن را در کنار سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال و با در نظر گرفتن شرایط فعلی بازار به کار بگیرید. پس، این اصول را جدی بگیرید، در چارتهای خودتان تمرین کنید و ببینید چطور میتوانند به شما در تصمیمگیریهای بهتر کمک کنند.
اگر فعال در بازار فارکس هستید، پیشنهاد میکنیم حتماً روی لینک زیر کلیک کنید:
وی شارژ اولین صرافی آنلاین بروکر های فارکس