ماهیت و چیستی فارکس شاید اولین آموزه ای باشد که باید فرابگیرید. به صورت خیلی ساده، Forex بازاری است برای تبدیل ارز کشورهای مختلف به یکدیگر. در نظر داشته باشید که این بازار، مکان فیزیکی نداشته، بلکه مجموعه‌ای از اطلاعات و داده‌های ثبت شده از تبادلات ارز در سطح جهانی است.
قیمت ارز کشورهای مختلف بر اساس اصل عرضه و تقاضا نسبت به یکدیگر تغییر کرده و همین نوسانات، امکان کسب درآمد از بازار فارکس را فراهم خواهد کرد. در این مقاله، گام به گام شکل گیری این بازار را توضیح خواهیم داد تا مطمئن شویم که به پاسخ سوال فارکس چیست دست خواهید یافت.
| ویژگی | توضیح |
|---|---|
| تعریف فارکس | فارکس (Forex) بازار جهانی تبادل ارزها است که در آن می‌توان یک ارز را در برابر ارز دیگر معامله کرد؛ مثلا EUR/USD یا USD/JPY. |
| نوع بازار | بازار غیرمتمرکز (Over The Counter) بدون مکان فیزیکی مشخص؛ شبکه‌ای از بانک‌ها، مؤسسات مالی و بروکرها در سراسر جهان. |
| هدف اصلی | تبدیل ارز برای تجارت و گردشگری بین‌المللی + ایجاد فرصت کسب سود برای تریدرها از نوسان نرخ تبدیل ارزها. |
| حجم معاملات روزانه | حدود ۶.۶ تریلیون دلار در روز؛ بزرگترین بازار مالی جهان از نظر حجم معاملات. |
| ساعات کاری | به‌صورت ۲۴ ساعته در پنج روز کاری هفته؛ از دوشنبه تا جمعه، به‌جز تعطیلات بانکی مهم. |
| بازیگران اصلی | بانک‌های مرکزی و تجاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های بین‌المللی، بروکرها و تریدرهای خرد (Retail Traders). |
فارکس چیست؟ در یک نگاه
| ویژگی | بازار فارکس آنلاین | صرافی سنتی |
|---|---|---|
| نوع دسترسی | دسترسی از طریق اینترنت، پلتفرم‌های معاملاتی (مثل MetaTrader) و بروکرها از هر جای دنیا. | حضور فیزیکی در شعبه صرافی؛ محدود به ساعت کاری و موقعیت مکانی. |
| نوع معامله | خرید و فروش لحظه‌ای جفت‌ارزها با امکان استفاده از لوریج، سفارش‌های معاملاتی و مدیریت ریسک. | تبدیل فیزیکی ارز برای سفر یا تجارت؛ معمولا بدون ابزار حرفه‌ای معامله‌گری. |
| هدف کاربر | نوسان‌گیری و سرمایه‌گذاری روی تغییرات نرخ ارز؛ کسب سود از بالا و پایین رفتن قیمت‌ها. | تأمین ارز موردنیاز برای سفر، خرید، واردات یا نقل‌وانتقالات ارزی. |
| حجم و سرعت | حجم بسیار بالا و اجرای سریع معاملات در کسری از ثانیه. | حجم محدود، سرعت پایین‌تر و وابسته به موجودی همان صرافی. |
| ابزار کمکی | استفاده از تحلیل تکنیکال، فاندامنتال، اندیکاتورها، اکسپرت‌ها و سیستم‌های مدیریت ریسک. | معمولا بدون ابزار تحلیلی؛ نرخ‌ها توسط خود صرافی تعیین و اعلام می‌شود. |
فارکس (Forex) بازار جهانی تبادل ارز است؛ جایی که ارز کشورها، طلا، برخی شاخص‌ها و گاهی انرژی‌ها به‌صورت ۲۴ ساعته در پنج روز کاری بین بانک‌ها، مؤسسات مالی و معامله‌گران خرد مبادله می‌شود. شما در فارکس مستقیماً اسکناس فیزیکی جابه‌جا نمی‌کنید، بلکه روی تغییرات قیمتی نمادهایی مثل EURUSD، GBPUSD یا XAUUSD (طلا) معامله میکنید و از اختلاف قیمت خرید و فروش سود یا زیان به‌دست می‌آورید.
در فارکس علاوه بر جفت‌ارزها (مثل EURUSD، USDJPY، GBPUSD)، می‌توان روی طلا و نقره، برخی شاخص‌های سهامی، نفت و بعضی کالاهای دیگر نیز معامله انجام داد؛ البته این موضوع به امکانات بروکر شما بستگی دارد. به زبان ساده، یک حساب معاملاتی باز میکنید و از طریق پلتفرمی مثل MetaTrader روی نمادهای مختلف، بر اساس تحلیل خودتان، معامله خرید (Buy) یا فروش (Sell) باز میکنید.
این بازار برای افرادی مناسب‌تر است که ریسک‌پذیر، صبور و اهل یادگیری مداوم هستند. کسی که به اعداد، نمودار، تحلیل و برنامه‌ریزی علاقه دارد، می‌تواند با گذر زمان یک سیستم معاملاتی شخصی بسازد و از فارکس به‌عنوان یک ابزار سرمایه‌گذاری یا حتی شغل دوم استفاده کند. در مقابل، افرادی که حوصله تمرین، مطالعه و مدیریت احساسات را ندارند، معمولاً در این بازار دچار فرسودگی و زیان می‌شوند.
مهم‌ترین ریسک‌های فارکس شامل لوریج (اهرم بالا و امکان از بین رفتن سریع سرمایه)، فشار روانی ناشی از نوسانات شدید قیمت، خطر انتخاب بروکر نامعتبر و نداشتن برنامه مشخص معاملاتی است. استفاده ناآگاهانه از اهرم می‌تواند باعث شود تنها با چند معامله اشتباه، بخش بزرگی از سرمایه از بین برود. به همین دلیل، آموزش اصولی، انتخاب بروکر قابل‌اعتماد و رعایت مدیریت سرمایه، پیش‌شرط‌های جدی ورود به این بازار هستند.
حداقل چیزی که یک تازه‌کار باید قبل از ورود بداند این است که: فارکس «مسیر سریع پولدار شدن» نیست، بلکه یک مهارت تخصصی است که نیاز به چند ماه تا چند سال یادگیری، تمرین روی حساب دمو، تهیه پلن معاملاتی، آشنایی با مفاهیمی مثل پیپ، لات، اسپرد، لوریج و مارجین و همچنین درک ریسک‌های حقوقی و عملیاتی دارد. هر کس قبل از ورود این واقعیت‌ها را بپذیرد، شانس بیشتری برای ماندگاری و رشد در این بازار خواهد داشت.
کسب درآمد از فارکس
برای درک بهتر به مثالی از تبادل دو ارز در بازار واقعی اشاره میکنیم. اگر به کشور دیگری سفر کرده باشید، پس از پیاده شدن از هواپیما در کشور مقصد ابتدا باید پول خود را به پول رایج آن کشور تبدیل کنید.
برای این کار باید به غرفه‌ای به نام صرافی مراجعه کنید و در این غرفه‌ها معمولا تابلوهایی قرار دارد که قیمت هر ارز را نشان میدهد. قیمتی که برای هر ارز مشاهده میکنید، نرخ تبدیل ارز است. نرخ تبدیل، نسبت قیمت دو واحد پولی دو کشور مختلف است. حال اگر شما دلار داشته باشید و به ژاپن سفرکرده باشید، باید این دلار به ین ژاپن تبدیل کنید.
اگر روی تابلو ببینید که نوشته شده است 1 دلار برابر است با 10 ین و شما ده دلار داشته باشید، مسلما خوشحال خواهید شد و به سرعت 10 دلار را با 100 ین عوض خواهید کرد. یعنی شما دلار را فروخته‌اید و در مقابل، ین خریده‌اید، بنابراین: دو ارز را با یکدیگر تبادل کرده‌اید.
بازار فارکس دقیقا مشابه همین است و به همین صورت ارزها را در مقابل یکدیگر مبادله خواهید کرد. حال به اصطلاح معاملاتی فارکس اگر یک آمریکایی باشید و به ژاپن بروید شما دلار آمریکا را فروخته‌اید و ین ژاپن خریده‌اید و اگر به طور معجزه آسایی هنگام ترک ژاپن همچنان در جیب خود ین داشته باشید (توکیو شهر گرانی است):
در فرودگاه هنگام ترک ژاپن مجددا به صرافی مراجعه خواهید کرد و میبینید هم اکنون که شما قصد فروش ین و خرید دلار را دارید، ارزش دلار کمتر شده است و شما می‌توانید در مقابل ین خود دلار بیشتری دریافت کنید. این تغییرات در نرخ ارز است که به شما اجازه می دهد در بازار فارکس کسب درآمد کنید.
سایت اصلی فارکس چیست؟
یکی از سوالاتی که عموما از ما پرسیده می‌شود، این است که سایت اصلی فارکس چیست. نکته اینجاست که این بازار نه مکان فیزیکی داشته و نه سایت مستقلی دارد. بلکه Forex مجموعه‌ای از اطلاعات در خصوص خرید و فروش جفت ارزهای مختلف است. بنابراین، سایت مستقل و اصلی برای فارکس وجود نداشته، بلکه باید به واسطه‌ی بروکرها، به این اطلاعات و بازار دسترسی پیدا کرد. در آخر مقاله، مراحل ثبت نام در فارکس را شرح خواهیم داد.
بورس فارکس چیست؟
در حقیقت، بازار فارکس یا همان بورس فارکس، آنچنان هم چیز پیچیده‌ای نیست. فارکس برگرفته از Foreign Exchange به معنی تبادل ارز خارجی که به اختصار Forex گفته می‌شود. همانطور که از نام آن پیداست در این بازار برابری ارزهای خارجی مختلف را می توان در برابر هم معامله کرد.
در حال حاضر بازار فارکس بزرگترین بازار دنیاست که روزانه تیلیاردها دلار سرمایه در این بازار جابجا می‌شود. بازار مبادله ارز که معمولاا به عنوان “فارکس” یا “FX” شناخته می‌شود و بزرگترین بازار مالی در جهان است.
بازار FX یک بازار جهانی و بدون مرکزیت است. یعنی هیچ مرکز فیزیکی در دنیا نداشته و در آن واحدهای پولی جهان دست به دست مبادله می‌شوند. نرخ تبدیل ارز هر ثانیه تغییر کرده، بنابراین یک بازار دائما گداخته و جاری است. مثال بالا که به تبادل ارز فیزیکی در صنعت گردشگری و تجارت بین المللی اشاره کردیم، درصد بسیار کمی از بازار تبادل ارز را پوشش میدهد.
بیشترین میزان تبادل ارز در بازار ارز جهانی به مقاصد سفته‌بازی و نوسان‌گیری خرید (و فروش) می‌شود. معامله گران ارز (که به عنوان نوسانگیر ارز نیز شناخته می‌شوند) اقدام به خرید ارز کرده، به این امید که در آینده بتوانند آنها را با قیمت بالاتری بفروشند.
در مقایسه با حجم کم 22.4 میلیارد دلاری روزانه بورس اوراق بهادار نیویورک (NYSE) حجم 6.6 تریلیون دلاری بازار ارز در روز حجم معامله غول پیکری به نظر می رسد. دقت کنید، تریلیون! بیایید با استفاده از تصویر گرافیکی هیولا ها ابعاد موضوع را بهتر درک کنیم…
مقایسه حجم معاملات در بازار فارکس و بورس نیویورک
| بازار | میانگین حجم معاملات روزانه | نکته مهم |
|---|---|---|
| بازار فارکس (Forex) | حدود ۶.۶ تریلیون دلار در روز | بزرگترین بازار مالی جهان از نظر حجم؛ چندین برابر مجموع بزرگترین بورس‌های سهام دنیا. |
| بورس اوراق بهادار نیویورک (NYSE) | حدود ۲۲.۴ میلیارد دلار در روز | بزرگترین بورس سهام دنیاست، اما در مقایسه با فارکس، مانند یک «غول کوچک» در برابر «غول اصلی» بازار ارز است. |
| سایر بورس‌های بزرگ دنیا | به‌طور معمول در حد ده‌ها تا صدها میلیارد دلار | حتی با جمع کردن حجم چند بورس بزرگ هم هنوز به حجم معاملات روزانه بازار فارکس نمی‌رسیم. |
این تصویر بسیار ترسناک خواهد بود چرا که به نظر میرسد که این بازار بسیار بزرگ و تعیین کننده است. اگر اهل هیجان هستید و این بزرگی برای شما جذاب است در ادامه همراه ما باشید.
امروزه در این ایران از رادیو، تلویزیون، شبکه‌های اجتماعی حتی در کوچه و خیابان و بازار از افراد متخصص و غیر متخصص اسم و صحبتی از بورس را می‌شنویم. شاید این تصور ایجاد شود که بازار بورس ایران بازار بزرگی است که این همه سر و صدا راه انداخته است، اما باید بدانید بازار بورس ایران در مقابل بازار بورس نیویورک بسیار کوچک و ناچیز است.
حال اگر بازار بورس نیویورک را با بازار جهانی فارکس مقایسه کنیم، پی به بزرگی واقعی بازار بورس فارکس خواهید برد. دوباره تصویر هیولا بازار بورس نیویورک را نگاه کنید، حال در تصویر زیر مقایسه آن با بازار جهانی فارکس را مشاهده کنید:
حجم حقیقی معاملات
تا اینجا کمی با فارکس چیست و حجم معاملات در بازار فارکس آشنا شدید. نوبت به بررسی حجم حقیقی معاملات در بازار فارکس رسیده است. این رقم عظیم 6.6 تریلیون دلاری، کل بازار ارز جهانی را شامل می‌شود. اما بازار “لحظه‌ای” که بخشی از بازار ارز است و بیشتر معامله گران ارز شامل این بازار هستند، کمتر از 2 تریلیون دلار در روز است.
همچنین اگر فقط می‌خواهید حجم معاملات روزانه معامله گران خرد را حساب کنید (منظور فعالان خرد در بازار فارکس است)، حتی کمتر از این میزان است. تعیین میزان دقیق بخش معاملات خرد بازار فارکس بسیار دشوار است، اما تخمین زده می‌شود که چیزی در حدود 3-5٪ از حجم کل معاملات روزانه فارکس باشد. یعنی حدود 200-300 میلیارد دلار (شاید حتی کمتر).
همانطور که میبیند بازار فارکس بزرگ است، اما نه به آن بزرگی که میخواهند به ما نشان دهند. طبق آمارهای مختلف در سال 2025 جمله انرژی زای “فارکس ۹٫۶ تریلیون دلار تریلیون دلار است!” را باور نکنید. این رقم عظیم به نظر چشمگیر می‌آید، اما کمی گمراه کننده است. ما دوست نداریم غلو کنیم، ما فقط مقدار واقعی آن را می‌گوییم.
روز معاملاتی در بازار فارکس با بیدار شدن معامله گران در اوکلند/ ولینگتون استرالیا شروع می‌شود. سپس به سیدنی، سنگاپور، هنگ کنگ، توکیو، فرانکفورت، لندن و سرانجام به نیویورک می‌رود و مجدد معاملات دوباره در ولینگتون آغاز می‌شود!
مفاهیم پایه در فارکس برای مبتدی‌ها
جفت‌ارز (Currency Pair – Base / Quote):
در فارکس همیشه یک ارز را در برابر ارز دیگر معامله میکنید؛ به این ترکیب جفت‌ارز می‌گویند، مثل EURUSD. بخش اول (EUR) ارز پایه (Base) است و بخش دوم (USD) ارز متقابل یا مظنه (Quote) است. وقتی می‌گوییم EURUSD = 1.0800 یعنی برای خرید هر ۱ یورو باید ۱٫۰۸ دلار بپردازید.
پیپ (Pip):
پیپ کوچک‌ترین واحد تغییر قیمت در اکثر جفت‌ارزهاست و معمولاً چهارمین رقم بعد از اعشار محسوب می‌شود؛ مثلاً حرکت از 1.0800 به 1.0810 یعنی ۱۰ پیپ. پیپ واحدی است که با آن سود و زیان خود را اندازه‌گیری میکنید. (برای توضیحات کامل‌تر می‌توانید در مقاله اختصاصی پیپ چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟ مطالعه کنید.
لات (Lot – حجم معامله):
لات واحد استاندارد حجم معامله در فارکس است. یک لات استاندارد معادل ۱۰۰ هزار واحد از ارز پایه است. بسیاری از تازه‌کارها با ۰٫۱ لات (مینى‌لات – ۱۰هزار واحد) یا ۰٫۰۱ لات (میکرولات – هزار واحد) شروع می‌کنند تا ریسک خود را کنترل کنند. هرچه حجم (لات) بالاتر باشد، مقدار سود و زیان به‌ازای هر پیپ بیشتر می‌شود.
اسپرد (Spread):
اسپرد اختلاف بین قیمت خرید (Ask) و فروش (Bid) است و در واقع هزینه پنهان هر معامله محسوب می‌شود. هرچه اسپرد کمتر باشد، ورود شما به معامله ارزان‌تر است. بروکرها درآمد اصلی خود را از همین اسپرد (و گاهی کمیسیون جداگانه) به‌دست می‌آورند.
لوریج و مارجین (Leverage & Margin):
لوریج در فارکس اهرمی است که بروکر در اختیار شما قرار میدهد تا با سرمایه‌ای بیشتر از موجودی واقعی خود معامله کنید؛ مثلاً با لوریج ۱:۵۰۰ می‌توانید با ۵۰۰ برابر موجودی، پوزیشن باز کنید. مارجین در فارکس مقدار وجهی است که به‌عنوان وثیقه برای باز ماندن معاملات کنار گذاشته می‌شود. استفاده آگاهانه از لوریج می‌تواند مفید باشد، اما استفاده افراطی از آن مهم‌ترین عامل نابودی سریع حساب‌هاست.
مارجین کال / کال مارجین در فارکس (Margin Call):
اگر ضرر معاملات شما آن‌قدر زیاد شود که مارجین آزاد حساب تقریباً تمام شود، بروکر به نقطه‌ای میرسد که دیگر اجازه ادامه معاملات را نمی‌دهد؛ این وضعیت «مارجین کال» است. در این حالت، بروکر ممکن است بخشی یا همه پوزیشن‌های شما را به‌صورت خودکار ببندد تا از منفی‌شدن حساب جلوگیری کند. مارجین کال نتیجه مستقیم مدیریت ریسک ضعیف و استفاده افراطی از لوریج است.
یک مثال کاملاً عددی از یک معامله واقعی فارکس
فرض کنید روی نماد EURUSD در قیمت 1.0800 یک معامله خرید (Buy) با حجم ۰٫۱ لات باز میکنید. حد ضرر (Stop Loss) را روی 1.0750 قرار می‌دهید و حد سود (Take Profit) را روی 1.0900 تنظیم میکنید. به زبان ساده، شما انتظار دارید قیمت از 1.0800 بالا برود و اگر سناریوی شما درست باشد، در محدوده 1.0900 از معامله خارج شوید؛ اگر هم تحلیل اشتباه باشد، حداکثر تا 1.0750 ضرر را می‌پذیرید.
در جفت‌ارز EURUSD، پیپ معمولاً چهارمین رقم بعد از اعشار است؛ بنابراین حرکت از 1.0800 به 1.0801 یعنی ۱ پیپ. فاصله بین نقطه ورود (1.0800) تا حد ضرر (1.0750) معادل ۵۰ پیپ است و فاصله بین نقطه ورود تا حد سود (1.0900) معادل ۱۰۰ پیپ. حالا باید ببینیم هر پیپ روی حجم ۰٫۱ لات چند دلار است.
یک لات استاندارد EURUSD معادل ۱۰۰ هزار واحد یورو است و ارزش هر پیپ معمولاً ۱۰ دلار است. در حجم ۰٫۱ لات (۱۰هزار واحد)، ارزش هر پیپ تقریباً ۱ دلار می‌شود. بنابراین در این مثال، اگر حد سود شما فعال شود و قیمت از 1.0800 تا 1.0900 حرکت کند، ۱۰۰ پیپ سود × ۱ دلار به‌ازای هر پیپ = ۱۰۰ دلار سود خواهید داشت.
در مقابل، اگر بازار خلاف تحلیل شما حرکت کند و حد ضرر 1.0750 فعال شود، ۵۰ پیپ ضرر × ۱ دلار به‌ازای هر پیپ = ۵۰ دلار ضرر میکنید. در این معامله، شما ۵۰ دلار ریسک کرده‌اید تا ۱۰۰ دلار سود احتمالی به‌دست آورید؛ یعنی نسبت ریسک به بازده (Risk/Reward) معامله ۱:۲ است. این نوع محاسبه ساده به شما کمک می‌کند قبل از ورود، دقیقاً بدانید چه مقدار از سرمایه را در معرض ریسک قرار می‌دهید و آیا این معامله ارزش ریسک‌کردن دارد یا خیر.
تاریخچه فارکس
بازار سنتی
به طور مثال در گذشته دور، کشاورز گندم را تولید می‌کرد و به آسیابان می‌فروخت. آسیابان آرد را به نانوا و در آخر نانوا نان را به مصرف کننده می‌فروخت. از آنجایی که واسطه‌گری قدمتی دیرینه داشته، در آن زمان نیز واسطه‌هایی وجود داشتند که گندم را از کشاورز خریداری کرده و وقتی قیمت بالاتر می‌رفت، گندم را به آسیابان می‌فروختند.
در واقع این افراد نه مثل کشاورز تولید کننده بودند، نه مثل خریداران مصرف کننده. بلکه فقط کالایی را می‌خریدند که از فروش آن سود کنند. این افراد سرمایه بلا استفاده‌ای داشتند که می‌خواستند آن را افزایش دهند.
بازار بورس اولیه
پس از سال ها مشکلاتی چون انبار کردن کالا تا زمان افزایش قیمت و خوابانیدن سرمایه به مدت طولانی باعث شد تا سرمایه داران نوعی دیگر از بازار را به وجود آورند. به طور مثال فردی طلایی را از شهر دیگری خریداری می‌کرد و پس کمی تغییرات آن را به قیمت بالاتر می فروخت.
در این حالت نیاز به انبار کردن کالا و خوابانیدن سرمایه نبود. پس سرمایه داران سرمایه خود را به این فرد میدادند و در مقابل، قراردادی می‌بستند که به ازای مثلا هر ۱۰۰ دینار طلا، نصف سود را شریک شوند. به مرور افراد بیشتری مشتاق این نوع کسب درآمد شدند و در مقابل سرمایه برگه‌ای بعنوان مشارکت دریافت می‌کردند.
ظهور بازار بورس
به مرور زمان، بازارهای بورس اولیه به صورت قانونی درآمد و دولتمردان با وضع قوانین این بازار را هدفمند کردند. تولیدکنندگان با افزایش سرمایه کسب کار خود را رونق میدادند و سرمایه گذارانی که خود توان تولید نداشتند، در سود و زیان تولید کننده شریک می‌شدند.
امروزه بازار بورس در تمام جهان گسترش پیدا کرده و در هر کشوری، سرمایه داران می‌توانند با حمایت از تولید داخلی در بازار بورس شرکت کنند که موقعیت خوبی برای افزایش سرمایه نیز هست.
پیدایش فارکس یا همان Forex Market
بازار فارکس برخلاف بازار بورس، هیچ بازار فیزیکی متمرکزی نداشته و فقط در پلتفرم‌های تجاری قابل معامله است. بازار جهانی ارز از سال ۱۹۷۱ میلادی ساختاری به صورت منسجم یافته شکل گرفت و از سال ۱۹۹۸ میلادی با توجه به پیشرفت تکنولوژی، روند رشد و توسعه آن آغاز شد.
همانطور که از نام Forex پیداست، در این بازار برابری ارزهای خارجی در مقابل یکدیگر معامله شده و ضریب تبادل این معاملات براساس میزان عرضه و تقاضا میان معامله گران تعیین می‌شود.
نرخ مبادلات ارزی در بازار فارکس به عنوان مرجعی برای انجام معاملات بین المللی در تمام زمینه‌های اقتصادی مربوطه است. عمده ترین و تاثیرگذارترین افراد در بازار فارکس بانک‌های مرکزی، موسسات مالی بزرگ، بانک‌های تجاری، شرکت‌های سرمایه گذاری، صرافی‌ها و سفته بازان حقیقی هستند.
کارگزار و نهادهای نظارتی
ماهیت غیر متمرکز بازار فارکس باعث شکل گیری کارگزار و قوانین بین المللی در این بازار شده است. در واقع معامله گران هم بعنوان خریدار هم فروشنده در این بازار فعالیت دارند و کارگزاران رابط بین خریداران و فروشندگان در این بازار هستند که از طریق یک کانال بین بانکی این تراکنش ها را انجام می دهند. کارگزاری ها یا همان بروکر های فارکس تحت نظر نهادهای نظارتی (رگولاتوری) فعالیت می‌نمایند.
با توجه به ماهیت غیر متمرکز بازار فارکس، این سازمان‌ها با وضع قوانین و پیگیری فعالیت‌های کارگزاران، سعی دارند از بروز مشکلات و تخلفات گوناگون توسط آنها جلوگیری نمایند. لازم به ذکر است که خود این نهادها، تحت نظارت دستگاه اقتصادی کشورهای مبدأ هستند. امروزه سازمان‌های نظارتی زیادی در اقصی نقاط جهان مشغول فعالیتند که مهم ترین آن ها عبارتند از:
- NFA (آمریکا)
- FCA (انگلستان)
- FINMA (سوئیس)
- BaFin (آلمان)
- Mifid (اتحادیه اروپا)
- ASIC (استرالیا)
- FMA (نیوزلند)
- CySEC (قبرس)
ایزو کدها ISO و نمادها
نمادها علامت های اختصاری هستند که سازمان استاندارد جهانی (ISO) برای ارزها، شاخص ها و کالاهای اساسی معین نموده است. این نماد ها معمولا سه حرفی هستند.در بازار فارکس این سه حرف طبق قائده زیر تعین می شوند:
- دو حرف اول: نماد علامت اختصاری کشور مربوطه
- حرف سوم: نماد یا حرف اول ارز مربوطه
کاربردی ترین نمادها:
- دلار ایالات متحده امریکا United States Dollar USD
- یورو اتحادیه اروپا European Union Euro EUR
- ین ژاپن Japanese Yen JPY
- پوند انگلستان Pound Sterling GBP
- فرانک سوئیس Swiss Franc CHF
- دلار استرالیا Australian Dollar AUD
- دلار کانادا Canadian Dollar CAD
- یک اونس طلا Gold ounce XAU
- یک اونس نقره Silver ounce XA
مزایا و معایب بازار فارکس
یکی از مهم‌ترین مزایای بازار فارکس، ۲۴ ساعته بودن آن در پنج روز کاری هفته است؛ یعنی شما می‌توانید بسته به برنامه زندگی خود، زمان‌های مختلفی را برای تحلیل و معامله انتخاب کنید. این ویژگی برای افرادی که شغل اصلی دیگری دارند و به‌دنبال یک فعالیت جانبی هستند، جذاب است.
مزیت مهم دیگر، نقدشوندگی بسیار بالای این بازار است. حجم معاملات روزانه در فارکس به‌صورت تریلیونی محاسبه می‌شود و همین موضوع باعث می‌شود در اکثر زمان‌ها بتوانید با اختلاف قیمتی منطقی وارد و خارج شوید. همچنین امکان شروع با سرمایه‌های نسبتاً کم و دسترسی به نمادهای متنوع (ارزها، طلا، برخی شاخص‌ها، نفت و…) از یک حساب معاملاتی، انعطاف‌پذیری زیادی به معامله‌گر میدهد.
در مقابل، فارکس ریسک‌ها و معایب جدی هم دارد. لوریج بالا اگر بدون آموزش و مدیریت سرمایه استفاده شود، می‌تواند تنها در چند معامله اشتباه حساب را به‌طور کامل نابود کند. علاوه بر آن، در برخی کشورها مانند ایران، مسئله انتخاب بروکر معتبر و قابل اعتماد پیچیده‌تر است و خطر مواجهه با بروکرهای نامعتبر یا خارج از چارچوب نظارتی بیشتر می‌شود.
فارکس همچنین بازاری است که فشار روانی در آن بسیار بالاست. نوسانات سریع، ترس از دست‌دادن فرصت‌ها (FOMO)، وسوسه انتقام از بازار بعد از ضرر و وابستگی احساسی به پول، همه عواملی هستند که اگر مدیریت نشوند، به تصمیم‌های عجولانه و زیان‌بار منجر می‌شوند. در نتیجه، هرچند مزایای فارکس جذاب است، اما بدون آموزش، تمرین و کنترل احساسات، همین مزایا می‌توانند به تهدید تبدیل شوند.
چه کسانی در بازار فارکس فعالیت می‌کنند؟
بازار فارکس تنها محل حضور معامله‌گران خرد نیست؛ بازیگران اصلی این بازار، بانک‌های مرکزی هستند که برای مدیریت سیاست‌های پولی، کنترل نقدینگی و گاهی مداخله در نرخ ارز، در این بازار حضور جدی دارند. تصمیمات آنها می‌تواند جهت کلی بسیاری از جفت‌ارزها را در بلندمدت تحت تأثیر قرار دهد.
گروه مهم دیگر، بانک‌های تجاری و سرمایه‌گذاری هستند که هم برای مشتریان خود و هم برای مدیریت ریسک و سرمایه سازمان، معاملات بزرگی انجام می‌دهند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری، هج‌فاندها و مؤسسات بزرگ مالی نیز برای سفته‌بازی، آربیتراژ و پوشش ریسک (Hedging) به‌شدت در بازار فعال هستند و حجم عظیمی از نقدینگی را جابه‌جا می‌کنند.
شرکت‌های صادرات و واردات نیز به‌عنوان بازیگران واقعی اقتصاد، از فارکس برای تبدیل ارز، پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز و مدیریت جریان‌های نقدی بین‌المللی استفاده می‌کنند. در کنار همه این‌ها، معامله‌گران خرد (افرادی مثل من و شما) قرار دارند که از طریق بروکرها به این بازار متصل می‌شوند و تلاش می‌کنند از حرکت‌های قیمتی کوچک، سود بگیرند. در واقع، معامله‌گر خرد روی سطحی از این اقیانوس عظیم سوار است و باید بداند که حرکت‌های بزرگ بازار، عمدتاً توسط بازیگران قدرتمندتری رقم می‌خورد.
فارکس برای چه افرادی مناسب است و برای چه کسانی مناسب نیست؟
فارکس برای افرادی مناسب‌تر است که می‌توانند چند ماه تا چند سال برای یادگیری وقت بگذارند و عجله‌ای برای «سریع نتیجه گرفتن» ندارند. کسانی که به اعداد، نمودارها، تحلیل داده و کار منظم علاقه‌مند هستند، معمولاً بهتر می‌توانند با فضای این بازار کنار بیایند. همچنین فردی که از نظر روحی پذیرفته است که ضرر بخشی از کار است و می‌تواند هیجان، ترس و طمع خود را مدیریت کند، شانس بیشتری برای ماندن در این مسیر دارد.
در مقابل، بازار فارکس برای کسانی که تنها به‌دنبال پولدارشدن سریع هستند و میخواهند در چند هفته یا چند ماه زندگی مالی خود را متحول کنند، بسیار خطرناک است. همچنین افرادی که با سرمایه قرضی یا وام وارد می‌شوند، عملاً فشار روانی و ریسک خود را چند برابر می‌کنند؛ چون تحمل ضرر برای آنها از نظر مالی و روحی بسیار دشوارتر است.
اگر کسی حوصله یادگیری، مطالعه و تمرین را ندارد و ترجیح میدهد صرفاً با سیگنال‌های دیگران، شایعات یا کانال‌های نامعتبر تصمیم بگیرد، فارکس معمولاً برای او به مسیری پر از استرس و زیان تبدیل می‌شود. این بازار بیشتر شبیه یک رشته تخصصی است تا قرعه‌کشی؛ بنابراین هر کسی که آن را به‌عنوان مهارت حرفه‌ای بپذیرد، با آن منطقی‌تر رفتار خواهد کرد.
چطور از ایران وارد فارکس شویم؟
ورود به فارکس از ایران، علاوه بر جنبه‌های آموزشی و مالی، چالش‌های حقوقی و انتخاب بروکر را هم در بر دارد؛ بنابراین قبل از هر اقدام عملی، باید ریسک‌های حقوقی و خطرات انتخاب کارگزار نامعتبر را بپذیرید و با آگاهی کامل تصمیم بگیرید. این مسیر را می‌توان به چند گام کلی تقسیم کرد تا ذهن شما منظم‌تر شود.
گام اول، انتخاب بروکر نسبتاً معتبر است؛ یعنی کارگزاری که سابقه قابل‌قبول، پلتفرم شفاف، شرایط معاملاتی منطقی و پشتیبانی مناسب داشته باشد و تا حد امکان تحت نظارت یک نهاد رگولاتوری معتبر یا دست‌کم شناخته‌شده باشد. در ایران، به دلیل محدودیت‌ها و تحریم‌ها، این انتخاب حساس‌تر است و لازم است قبل از اعتماد، به‌خوبی تحقیق و نظر کاربران دیگر را بررسی کنید.
گام دوم، ثبت‌نام و احراز هویت در بروکر است. معمولاً باید فرم ثبت‌نام را تکمیل کنید، ایمیل و شماره تماس را تأیید کنید و مدارکی مانند کارت ملی و گاهی مدرک تأیید آدرس ارسال کنید. گام سوم، افتتاح حساب دمو و نصب پلتفرم معاملاتی (مثل MetaTrader 4 یا 5) است؛ در این مرحله هنوز با پول واقعی کار نمی‌کنید و صرفاً محیط و ابزارها را یاد می‌گیرید.
گام چهارم، تمرین جدی حداقل چند ماه روی حساب دمو با یک پلن مشخص است؛ یعنی فقط برای «بازی» وارد دمو نشوید، بلکه مثل حساب واقعی با مدیریت ریسک، حد ضرر، حد سود و ثبت معاملات کار کنید. بعد از آن‌که مفاهیم پایه، مدیریت سرمایه و یک استراتژی حداقلی را یاد گرفتید، تازه می‌توانید به گام پنجم فکر کنید: افتتاح حساب واقعی با لوریج پایین و حجم‌های بسیار کوچک، تا اگر دچار اشتباه شدید، آسیب به سرمایه‌تان محدود شود. در تمام این مسیر، آموزش مستمر، به‌روزرسانی دانش و ثبت تجربیات در ژورنال معاملاتی، مهم‌تر از خودِ باز کردن حساب است.
قانونی بودن فارکس در ایران + ریسک کلاهبرداری و سوءبرداشت‌ها
برای بسیاری از مخاطبان ایرانی، اولین سؤال این است که «آیا فارکس قانونی است؟». پاسخ کوتاه این است که وضعیت فعالیت در فارکس در ایران کاملاً شفاف و شبیه بازارهای رسمی داخلی (مثل بورس) نیست و در سال‌های مختلف، دیدگاه‌ها و برخوردهای متفاوتی نسبت به آن وجود داشته است. در نتیجه، هر شخص باید با مراجعه به منابع رسمی، مشورت با متخصصان حقوقی و توجه به قوانین روز، درباره تبعات احتمالی و مسئولیت‌های خود آگاهانه تصمیم بگیرد.
سؤال دوم این است که فرق فارکس واقعی با طرح‌های کلاهبرداری «فارکسنما» چیست. فارکس واقعی، بازار بین‌بانکی جهانی است که در آن نرخ‌ها به‌صورت لحظه‌ای در سطح جهانی قیمت‌گذاری می‌شود و شما از طریق بروکر، روی این نرخ‌ها معامله میکنید. در مقابل، طرح‌های مشکوک که معمولاً وعده سودهای تضمینی، در مدت‌زمان کوتاه و بدون نیاز به دانش و مهارت می‌دهند، اغلب اصلاً به بازار جهانی متصل نیستند و صرفاً از نام «فارکس» برای جلب اعتماد استفاده می‌کنند. هرجا سود ثابت، بدون ریسک و تضمینی دیدید، باید با حساسیت و تردید بیشتری نگاه کنید.
سؤال سوم: «آیا فارکس قمار است؟». از نظر ساختار، فارکس ابزاری مالی است؛ اما این‌که برای یک فرد تبدیل به قمار شود یا یک فعالیت حرفه‌ای، کاملاً به نحوه استفاده او بستگی دارد. اگر کسی بدون آموزش، بدون برنامه، بدون مدیریت ریسک و صرفاً بر اساس شانس و احساس وارد معاملات شود، عملاً رفتاری شبیه قمار دارد. در مقابل، وقتی معامله‌گر با استراتژی مشخص، حد ضرر، حد سود، ثبت معاملات، کنترل احساسات و سرمایه‌ای که توان از دست دادن بخشی از آن را دارد وارد می‌شود، بیشتر به یک فعالیت حرفه‌ای نزدیک می‌شود؛ هرچند ریسک آن همچنان واقعی و جدی است.
در نهایت، مهم است که بدانید ورود به فارکس نه الزاماً ممنوع است و نه الزاماً توصیه‌شده؛ بلکه تصمیمی است که نیاز به تحقیق، مشورت، درک ریسک‌ها و پذیرش کامل مسئولیت دارد. اگر کسی بدون این مقدمات و صرفاً بر اساس تبلیغات، توصیه اطرافیان یا رؤیای ثروت سریع وارد شود، احتمالاً اولین برخورد جدی او با این بازار، بسیار تلخ خواهد بود. فارکس اگر هم قرار است گزینه‌ای برای شما باشد، باید بر پایه آگاهی، احتیاط و نگاه بلندمدت باشد، نه هیجان لحظه‌ای.
فارکس (Forex) بازار جهانی تبادل ارز است؛ بازاری غیرمتمرکز که در آن ارز کشورها، طلا، بعضی شاخص‌ها و گاهی انرژی‌ها به‌صورت ۲۴ ساعته در پنج روز هفته معامله می‌شوند. شما در فارکس اسکناس فیزیکی جابه‌جا نمی‌کنید، بلکه روی تغییرات قیمتی نمادهایی مثل EURUSD، GBPUSD یا XAUUSD معامله خرید (Buy) و فروش (Sell) باز میکنید و از اختلاف قیمت ورود و خروج، سود یا زیان می‌گیرید.
مهم‌ترین ابزار معاملاتی در فارکس جفت‌ارزها هستند؛ مثل EURUSD، USDJPY، GBPUSD. علاوه بر آن، بسته به امکانات بروکر، امکان معامله روی طلا و نقره، بعضی شاخص‌های سهامی، نفت و برخی کالاهای دیگر هم وجود دارد. شما با باز کردن یک حساب معاملاتی و استفاده از پلتفرم‌هایی مثل MetaTrader، روی این نمادها بر اساس تحلیل خودتان وارد معامله می‌شوید.
خیر؛ فارکس نه ساختمان مشخصی دارد و نه یک سایت رسمی واحد. فارکس در واقع یک شبکه جهانی بین‌بانکی است که در آن قیمت جفت‌ارزها و سایر نمادها به‌صورت لحظه‌ای بین بانک‌ها، مؤسسات مالی و بروکرها رد و بدل می‌شود. معامله‌گران خرد برای دسترسی به این بازار باید از طریق بروکرهای فارکس حساب باز کنند و از طریق پلتفرم معاملاتی به قیمت‌ها متصل شوند؛ بنابراین چیزی به اسم «سایت اصلی فارکس» وجود ندارد.
از نظر حجم معاملات روزانه، فارکس بزرگترین بازار مالی دنیاست و حجم مبادلات آن چندین تریلیون دلار در روز برآورد می‌شود؛ یعنی چند ده برابر بزرگتر از بزرگترین بورس‌های جهان مثل بورس نیویورک. بااین‌حال، بخش قابل توجهی از این حجم مربوط به بانک‌ها و مؤسسات بزرگ است و سهم معامله‌گران خرد تنها چند درصد از کل بازار را تشکیل میدهد. تفاوت دیگر این است که فارکس بازار ۲۴ ساعته است و معاملات از سشن ولینگتون و سیدنی تا لندن و نیویورک به‌صورت پیوسته جریان دارد، در حالی که اغلب بورس‌ها ساعت کاری محدود و مشخص دارند.
بازیگران اصلی بازار فارکس بانک‌های مرکزی و بانک‌های تجاری بزرگ هستند که برای مدیریت سیاست‌های پولی و پوشش ریسک ارزی وارد این بازار می‌شوند. در کنار آنها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های چندملیتی، مؤسسات مالی و در نهایت معامله‌گران خرد (افراد حقیقی) نیز حضور دارند. رفتار بازیگران بزرگ می‌تواند جهت کلی بسیاری از جفت‌ارزها را در بلندمدت تحت تأثیر قرار دهد و معامله‌گران خرد معمولاً در مقیاس کوچک‌تر روی نوسانات کوتاه‌مدت کار می‌کنند.
فارکس برای افرادی مناسب‌تر است که صبورند، برای یادگیری چند ماه تا چند سال زمان می‌گذارند، به نمودار و تحلیل داده علاقه دارند و می‌توانند با ضررهای مقطعی کنار بیایند. کسی که می‌پذیرد فارکس «مسیر تضمینی پولدار شدن سریع» نیست و آن را به‌عنوان یک مهارت تخصصی میبیند، شانس بیشتری برای ماندگاری دارد. در مقابل، برای افرادی که حوصله آموزش، تمرین و مدیریت احساسات ندارند و صرفاً با تکیه بر سیگنال دیگران یا تبلیغات وارد می‌شوند، این بازار معمولاً به منبع استرس و زیان تبدیل می‌شود.
یکی از اصلی‌ترین ریسک‌ها لوریج (اهرم) است؛ استفاده افراطی از اهرم باعث می‌شود با چند معامله اشتباه، بخش بزرگی از سرمایه از بین برود. علاوه بر آن، نوسانات شدید قیمت، فشار روانی، تصمیمات احساسی، انتخاب بروکر نامعتبر و نداشتن برنامه معاملاتی و مدیریت سرمایه از دیگر ریسک‌های جدی هستند. اگر مدیریت ریسک رعایت نشود، ممکن است حساب به‌سرعت به محدوده «مارجین کال» برسد و بروکر به‌صورت خودکار معاملات زیان‌ده را ببندد.
وضعیت فعالیت در فارکس برای ایرانی‌ها کاملاً شبیه بازارهای رسمی داخلی نیست و در سال‌های مختلف، نگاه‌ها و برخوردهای متفاوتی نسبت
به آن وجود داشته است؛ بنابراین هر شخص باید با بررسی قوانین روز، مشورت حقوقی و پذیرش مسئولیت شخصی تصمیم بگیرد.
از طرف دیگر، باید بین فارکس واقعی (بازار بین‌بانکی جهانی که از طریق بروکر معتبر به آن متصل می‌شوید) و طرح‌های
کلاهبرداری فارکسنما تفاوت قائل شد. در طرح‌های مشکوک معمولاً وعده سودهای تضمینی، در زمان کوتاه و بدون نیاز
به دانش و مهارت داده می‌شود و اغلب اصلاً به بازار جهانی متصل نیستند. هرجا «سود ثابت، بدون ریسک و بدون نیاز به آموزش» تبلیغ
می‌شود، باید با احتیاط و تردید بسیار زیاد نگاه کرد.
بسیار جامع و مفید اسن مطالب درج شده در سایت