الگوی فنجان و دسته در دسته الگوهای ادامه دهنده روند دسته بندی می شوند اما از آن دسته الگوهایی است که تا زمان تایید شکست الگو نمیتوان روی آن بعنوان الگوی ادامه دهنده روند حسابی باز کرد.
این الگو بعنوان یک مکث قیمتی در ادامه یک روند صعودی ظاهر می شود و نشانه ای از ادامه روند است و الگوی فنجان و دسته وارونه نیز در ادامه روندهای نزولی شکل میگیرد و نشانه تدام روند نزولی است.
فنجان و دسته یک الگوی ادامه دهنده صعودی است و در سال 1998 توسط توسط ویلیام اونیل ابداع شده است و از آن را در کتاب “چگونه می توان از طریق سهام درآمد کسب کرد” معرفی کرده است.
الگوی فنجان و دسته از نظر ظاهری یک توقف قیمت در ادامه روند صعودی را نشان میدهد که در ابتدا روند نزولی دارد و هر بار یک سقف قیمت جدید می سازد تا زمانی که به یک سطح مقاومت اصلی برخورد کند و سپس دسته فنجان ممکن است یک روند نزولی کوچک دیگر را نشان دهد اما چون هدف این الگو ادامه روند صعودی است و در امتداد یک روند صعودی ظاهر می شود این الگو را به نام فنجان و دسته صعودی می شناسیم.
الگو از دو بخش تشکیل شده است:
دسته فنجان مکانی است که با افزایش حجم معاملات و شکست سطح مقاومت سرنوشت روند آتی بازار را پس از الگو تعیین می کند.هر گونه فشار فروش در محدوده دسته فنجان الگو را از اعتبار خارج میکند اما افزایش فشار خریداران که منجر به شکست سطح مقاومت شود نشانه ای از صحت تشکیل این الگو است.
شکل ظاهری الگوی فنجان و دسته به شکل زیر است.
الگو فنجان و دسته از آن دسته الگوهاست که با اینکه در دسته بندی الگوهای ادامه دهنده روند قرار دارد میتواند بدون تایید اعتبار منجر به بازگشت روند شود.برای تایید اعتبار این الگو برقراری شرایط زیر لازم است:
فنجان از آن دسته الگوهایی نیست که در هر نموداری دیده شود به همین دلیل شکل گیری کامل یک فنجان و دسته با یک فنجان ته گرد و یک دسته کوتاه و انبساط حجم معاملات در زمان شکست نوید خوبی از ادامه روند است.شاید اصلاح 62٪ یک روند صعودی با فنجان زیاد خوب به نظر نرسد اما در برخی از نمودارهای خاص رخ می دهد و مشکلی ندارد.
تصویر زیر نمودار EMC را نشان میدهد که پس از یک روند صعودی یک الگوی فنجان و دسته جهت اصلاح قیمت تشکیل شده است.
روند قبل از الگو:اپس از یک روند 10 ماهه صعودی،روند قیمت با یک مقاومت مواجه شده است و بازگشت قیمت یک الگو فنجان و دسته صعودی را ساخته است.
فنجان:با اینکه نزول قیمت در ابتدا شدید و سریع بوده است اما در کف فنجان محدوده رنج دو ماهه ای تشکیل شده است که باعث گرد شدن کف فنجان شده و سطح حمایت کف فنجان با سطح حمایت قبلی روند صعودی یکی است که به حمایت اعتبار می بخشد و مشخص می کند نزول بیش از این ادامه پیدا نمی کند.
عمق فنجان:فنجان با رسیدن به کف قیمت خود توانسته است 42٪ روند صعودی را اصلاح کند و این میزان برای روند صعودی 10 ماهه مورد تایید است.در نهایت اوج سمت راست فنجان در 31.69 به اتمام رسده است و با اوج سمت چپ اختلاف زیادی ندارد و مورد تایید است.
دسته فنجان:یک افزایش حجم ناگهانی عرضه باعص شده است دسته فنجان در مدت کوتاهی بیش از 1/3فنجان را اصلاح کند اما چون بازگشت روند به سمت سطح مقاومت نیز سریع و با افزایش چشمگیر تقاضا همرا بوده است نزول قیمت در دسته فنجان مشکلی برای اعتبار الگو ایجاد نکرده است.
مدت زمان:فنجان در یک دوره 3ماهه تشکیل شده است و دسته فنجان در یک دوره 1ماه و نیمه تشکیل شده و هرچند مدت زمان تشکیل دسته ایده آل نیست اما کمتر پیش میاید شرایط ایده آل پیاده سازی شود.
حجم معاملات:در ماه سپتامبر 2000 حجم معاملات خرید افزایش یافته است به طوری که منجر به شکست سطح مقاومت و باعث پیشروی سریع قیمت در جهت صعود شده است.
هدف قیمت:هدف قیمت در این الگو به اندازه فاصله سطح مقاومت تا ته فنجان است که در این نمودار این فاصله 9 واحد است پس 9 واحد پس از شکست سطح مقاومت خد سود اولیه است.
الگوی فنجان و دسته وارونه در ادامه روند نزولی ظاهر می شود و جهت تشکیل فنجان وارونه است یعنی کف فنجان سقف قیمت یک روند صعودی کوتاه مدت جهت اصلاح قیمت است و دسته فنجان میتواند یک الگوی پرچم صعودی باشد.
فنجان دسته وارونه عمق کمتری دارد زیرا حجم معاملات بیشتری لازم است تا روند صعودی داخل الگو را حفظ کند و با کمی مکث قیمت یا سردرگمی بین خریداران و فروشندگان روند به سمت نزول میل پیدا میکند.به گفته بولکوفسکی معمولا اصلاح قیمت با الگوی فنجان و دسته نزولی 16 درصد است.
با همین استدلال در زمان شکست سطح حمایت در یک روند نزولی با این الگو نیز حجم کمتری از معاملات فروش منجر به شکست می شود و نیاز به افزایش چشکگیر حجم معاملات نیست.
به طور کلی تحلیل فنجان و دسته نزولی همانند فنجان و دسته صعودی است با سخت گیری کمتر پس تمام قوانینی که در بالا گفتیم برای این الگو نیز صادق است.
ابتدا باید تصمیم بگیرید چگونه میخواهید با این الگو وارد معامله شوید.میتوانید صبر کنید تا شکست الگو با یک بازگشت روند به سطح شکست یا روش های تحلیل دیگر تایید شود یا میتوانید بالاتر از سطح شکست سفارش خرید ثبت کنید.هر کدام از این روش ها مزایا و معایب خود را دارد.
اگر بخواهید صبر کنید تا سطح مقاومت شکسته شود سپس سطح مقاومت با بازگشت قیمت تبدیل به حمایت شود یا یک الگوی بالای شطح شکست جهت تایید شکست باز و بسته شود یا هر روش دیگر سطح ریسک ورود به معامله کاهش پیدا میکند اما اگر سطح شکست با افزایش حجم معاملات شکسته شود حرکت قیمت پس آن سریع خواهد بود و ممکن است فرصت ورود به معامله را از دست بدهید.
روش دیگر ورود به معامله ثبت یک سفارش خرید در بالای سطح شکست است و این روش با اینکه ریسک بالاتری دارد اما باعث می شود در صورت ادامه پیدا کردن روند و شکست سطح به موقع وارد معامله شوید و هیچ فرصتی را از دست ندهید.
حد زیان را باید در جایی قرار دهید که سیستم معاملاتی شما در آن قیمتها بی اعتبار شده باشد. بنابراین زمانیکه معامله شما طبق پیشبینی حرکت نکرده و سیستم معاملاتی شما بی اعتبار شده باشد دلیلی برای باز نگه داشتن معامله وجود ندارد.پس سوالی که باید از خود بپرسیم این است: چه زمان الگوی فنجان و دسته بی اعتبار می شود؟
الگوی فنجان و دسته، زمانی بی اعتبار می شود که قیمت به پایین تر از دسته نزول کند. البته نباید حد ضرر را دقیقا پایین دسته قرار داد. زیرا ممکن است بازار پس از نزول، دقیقا در آن محدوده مدتی بایستد و دوباره با بالا باز گردد. پس بهتر است حد زیان را با کمی فاصله از آن محدوده قرار دهیم. برای اینکار می توانیم از اندیکاتور ATR استفاده کنیم. با توجه به نوسان و شرایط بازار می توانید حد زیان خود را به اندازه یک یا چند ATR پایین تر از دسته قرار دهید.