تقسیم بندی بازارهای مالی(Financial Markets)

امروزه بازارهای مالی رشد چشمگیری داشته اند و نام بازارهای مالی معتدد در هر مکانی به گوش می رسد، افراد مختلفی از سرتاسر دنیا در بازارهای سرمایه گذاری کرده اند و در این بازارهای مالی مشغول به فعالیت هستند.اما بسیاری از افراد از بازارهای مالی شناخت کافی ندارند و با این بازارها آشنا نیستند اما می خواهند در این بازارهای مالی فعالیت داشته باشند.

اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که تعریف سرمایه گذاری در بازارهای مالی را از اطرافیان خود شنیده اید و تمایل دارید در این بازارها فعالیت خود را آغاز کنید اما پیش از آن می خواهید به طور کامل با مفهوم انواع بازارهای مالی آشنا شوید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید زیرا در این مقاله به شما تقسیم بندی بازارهای مالی مختلف را ارائه می دهیم.

سرفصل های آموزشی

بازارهای مالی(Financial Markets) یک فضای فیزیکی یا پلتفرم آنلاین هستند که افراد می توانند در این مکان دارایی های مختلف را خرید و فروش کنند که ماهیت افراد و دارایی به نوع بازار مالی بستگی دارد،تقسیم بندی بازارهای مالی به عوامل مختلفی بستگی دارد که در ادامه به شما توضیح خواهیم داد.

بازارهای مالی ( Financial Markets )

امروزه نام بازارهای مالی بین المللی و داخلی معتددی شنیده می شود،اگر بخواهیم مفهوم بازارهای مالی(Financial Markets) را با زبان ساده بیان کنیم بازارهای مالی بستری هستند که افراد حقیقی و حقوقی می توانند در آن ها دارایی های مختلف را معامله کنند.

به دارایی های مختلفی که در بازارهای مالی معامله می شوند دارایی های مالی گفته می شود که شامل اوراق بهادار و اوراق قرضه می شود که این دارایی های مالی براساس قوانین و مقررات تعیین شده از فروشندگان به خریداران یا متقاضیان منتقل می شوند.

به عبارتی می توان گفت بازارهای مالی یک واسطه میان افرادی که می خواهند دارایی را به فروش برسانند(فروشندگان) و افرادی که می خواهند دارایی را خریداری کنند(خریداران) هستند.خریداران و فروشندگان در بازارهای مالی می توانند یکدیگر را به راحتی پیدا کرده و به آسانی با یکدیگر وارد معامله شوند.

بازارهای مالی تنوع بالایی دارند و تقسیم بندی بازارهای مالی باتوجه به عوامل مختلف انجام می شود.به طور کلی بازارهای مالی براساس سررسید تعهدات مالی،نوع دارایی و عرضه اوراق بهادار به سه دسته تقسیم بندی می شوند.

بازارهای مالی کاربردهای فراوانی دارند و می توانند برای نظام اقتصادی کشورها بسیار کمک دهنده باشند،از کاربردهای بازارهای مالی می توان به به جمع آوری منابع کوچک و اختصاص دادن این منابع به سرمایه گذاران،آگاهی از قیمت های منابع به طور غیردستوری و رشد نقدینگی در نظام های مالی اشاره کرد.

همچنین بازارهای مالی در میان ریسک و بازدهی ارتباط برقرار می کنند و راهنمایی نقدینگی به سمت مسیر صحیح و جلوگیری از رشد بازارهای مالی ناسالم و وضوح در فعالیت های اقتصادی و کمک به اعمال سیاست های پولی و مالی بانک های مرکزی و دولت را ایجاد می کند.

بازارهای مالی براساس تعهدات سررسید

بازار سرمایه(Capital Market): بازار سرمایه جزو گروه سررسید تعهدات مالی در تقسیم بندی بازارهای مالی است که در این بازار سررسید تعهدات مالی در این بازار بیش از یکسال می باشد.البته در این بازار دارایی های بدون سررسید نیز وجود دارد.این بازار نسبت به سایر بازارهای مالی سررسید تعهدات مالی بسیار بزرگتر است و این بازار از تنوع بالایی در ابزارهای مالی برخوردار می باشد.

بازار سرمایه به تنهایی به دو دسته بازار اولیه و بازار ثانویه تقسیم بندی می شود.بازار اولیه بازاری است که اوراق بهادار در آن تشکیل شده و سپس معامله می شود اما بازار ثانویه بازاری است که در آن اوراق بهاداری که در بازار اولیه معامله شده اند می توانند مجددا معامله شوند.

بازار سرمایه نیازهای سرمایه گذاری را تامین می کند و توانایی دارد منابع پس انداز بسیار زیادی را فراهم کند.همچنین خریداران و فروشندگان در بازار اولیه بازار سرمایه می توانند یکبار معامله انجام دهند و در بازار ثانویه دوباره می توانند از این قابلیت استفاده کنند به همین دلیل آنها دیگر نگرانی بابت خرید یا فروش نخواهند داشت.

بازار پول(Money Market): بازار پول جزو گروه سررسید تعهدات مالی در تقسیم بندی بازارهای مالی به شمار می رود.این بازار بازاری برای داد و ستد پول و هر دارایی که بتواند به عنوان جایگزین پول به شمار برود می باشد.در این بازار اوراق بهادار با سررسیدی کمتر از 1 سال معامله خواهد شد.

نهادهای مالی که بازارپول با آنها در ارتباط است شامل بانک مرکزی و موسسات غیربانکی،بانک های تجاری،شرکت های دولتی،صندوق های سرمایه گذاری،کارگزاری های مختلف،سرمایه گذاران و معامله گران هستند.

در بازار پول نقدشوندگی با سرعت بسیار بالایی انجام می شود و در این بازار نرخ بهره در مقایسه بازارهای مالی بسیار کمتر می باشد و افراد می توانند با ریسک کمتری در این بازار مشغول به فعالیت شوند.در کل بازار پول بازاری است که برای ابزارهای مالی کوتاه مدت کاربرد دارد.

ابزارهای مالی در بازار پول شامل اوراق بهادار کوتاه مدت 3ماهه،6 ماهه و 1 ساله،پرداخت مبالغ تعیین شده در یک زمان که تحت عنوان پذیرش بانک شناخته می شود،گواهی سپرده و نوعی اوراق قرضه که تحت عنوان اوراق تجاری شناخته می شود و سررسید آن معمولا 270 روز یا کمتر از آن است می شود.

بازارهای مالی براساس نوع دارایی

بازار سهام(Stok Market): بازار سهام بازاری در تقسیم بندی بازارهای مالی براساس نوع دارایی است که تحت عنوان بازار بورس در میان مردم شناخته می شود،در این بازار سهام از طریق بازارهای مالی که دارای قوانین و مقررات هستند یا در بازارهای مالی که خارج از بورس هستند مبادله خواهند شد.درواقع در بازار سهام دارندگان اوراق بر روی مالکیت شرکت ادعا دارند.

بازار سهام در یک کشور یکی از مهم ترین جنبه های اقتصادی به شمار می رود زیرا این بازار قابلیت دسترسی به سرمایه را فراهم می کند و سرمایه گذاران می توانند مالیکت شرکت را توزیع کنند و از این طریق به محقق شدن درآمدها با فعالیت های خود در آینده کمک کنند.

بازار اوراق بدهی(Market Bond): بازار اوراق بدهی یکی دیگر از بازارهای مالی در تقسیم بندی بازارهای مالی براساس نوع دارایی است که در اقتصاد یک کشور بسیار موثر می باشد.در این بازار انواع اوراق مانند اوراق اسناد خزانه اسلامی،اوراق مشارکت،اوراق رهنی،گواهی سپرده در بازه های زمانی مختلف کوتاه مدت،میان مدت و بلندمدت به افرادی تحت عنوان قرض گیرندگان سپرده می شود.

در بازار اوراق بدهی اوراق قرضه به دو شکل پرداخت دوره ای و بدون پرداخت دوره ای داد و ستد خواهد شد.در این بازار دارندگان اوراق ادعایی بر روی مالکیت شرکت ندارند و سود اوراق بدهی از سود بانکی معمولا بالاتر است و مردم می توانند با ریسک کمتری از آن استفاده کنند.

بازار ابزار مشترقه (Derivative Market): بازار ابزار مشترقه یکی دیگر از انواع بازارهای مالی براساس نوع دارایی در تقسیم بندی بازارهای مالی است که در این بازار دارایی های مالی و دارایی های فیزیکی مانند انرژی،ارز و پول انجام می شود.

در این بازار داد و ستد دارایی ها میان چند طرف انجام می شود،دقت داشته باشید در این بازار دارایی جا به جا نخواهد شد بلکه ارزش این دارایی توسط پشتوانه اصلی آنها تعیین می شود.از ویژگی های مثبت بازار ابزار مشترقه می توان به افزایش یازدهی دارایی،کاهش هزینه تامین دارایی و عدم پرداخت مالیات اشاره کرد.

بازارهای مالی براساس عرضه اوراق بهادار

بازار اولیه(Primary Market): بازار اولیه همانطور که از نامش پیداست همان بازار دست اول است که در این بازار دارایی برای اولین بار معامله خواهند شد.بسیاری از اوراق بهادار مانند موسسات و شرکت های مختلف به سرمایه بسیار هنگفتی برای تامین منابع مالی خود نیازمند هستند که این سرمایه را با واگذاری اوراق بهادار خود به دست خواهند آورد.

واگذاری اوراق بهادار در بازار اولیه نیازمند واسطه نمی باشد و توسط نماینده شرکت یا موسسه ای که می خواهد اوراق بهادار خود را واگذار کند انجام خواهد شد که در این بازار فروشنده موسسه یا شرکتی می باشد که می خواهد اوراق بهادار خود را به فروش برساند و خریدار نیز طرف قراردادی است که اوراق بهادار را خریداری می کند.

بازار ثانویه(Secondary Market): بازار ثانویه همانطور که از نامش پیداست بازار مالی در تقسیم بندی بازارهای مالی براساس عرضه اوراق بهادار است که در این بازار داد و ستد اوراق بهادار مجددا انجام می شود.

بازار ثانویه باعث می شود که نقدینگی در بازار اولیه افزایش یابد،در این بازار افرادی که سرمایه گذاری کرده اند و تصمیم به تغییر آن خواهند گرفت می توانند به راحتی اوراق بهادار خریداری شده را فروخته یا اوراق بهادار فروخته شده را خریداری کنند.خریداران و فروشندگان در این بازار می توانند به آسانی خرید و فروش انجام دهند.

بازارهای مالی براساس زمان واگذاری

بازارنقدی(Spot Market): بازار نقدی بازاری براساس زمان واگذاری در تقسیم بندی بازارهای مالی است که  تحت عنوان بازار نقطه ای نیز شناخته می شود زیرا معاملات در این بازار در نقطه ای از زمان انجام می شود.در این بازار معاملات بسیار سریع انجام می شود که این معاملات شامل خرید و فروش اوراق قرضه و کالاهای مختلف می شود.

بازار آتی(Future Market): بازار آتی یکی دیگر از بازارهای مالی براساس زمان واگذاری در تقسیم بندی بازارهای مالی است که نقطه مقابل بازار نقدی می باشد.به بازار آتی بازار اوراق مشترقه نیز گفته می شود زیرا در این بازار اوراق مشترقه معامله می شود.

اوراق مشترقه که در بازار آتی معامله می شود دارای یک قرارداد می باشد که در این قرارداد افرادی که اوراق مشترقه دارایی آنها می باشد موظف خواهند شد در یک زمان تعیین شده اوراق مشترقه را خریداری کرده یا به فروش برسانند.

بازارهای رسمی

بازار بورس اوراق بهادار: بازار بورس اوراق بهادار یکی از بازارهای رسمی در تقسیم بندی بازارهای مالی است که سازمان یافته می باشد.سازمان بورس اوراق بهادار بازاری است که قوانین و مقررات دشواری برای قبول کردن یک شرکت را دارا می باشد.

درواقع بازار بورس اوراق بهادار ابتدا نقدینگی شرکت ها را بررسی می کند و اطلاعات شرکت ها را به طور واضح بررسی می کنند و ترازهای مالی این شرکت ها را به دقت تجزیه تحلیل می کنند و زمانی که این اطلاعات را بررسی کردند نتیجه گیری خواهند کرد که شرکت پذیرفته شود یا خیر.

بازار خارج از بورس: بازار خارج از بورس جزو بازارهای مالی رسمی در تقسیم بندی بازارهای مالی است که در این بازار آن دسته از شرکت ها که براساس قوانین و مقررات اطلاعات آنها بررسی شده است و پذیرفته نشده اند در این بازار اوراق بهادار خود را معامله می کنند.

بازار خارج از بورس تحت عنوان بازار چانه زنی نیز میان مردم شناخته می شود.دقت داشته باشید که این بازار مال مکان فیزیکی ندارد و افرادی که در این بازار مالی معاملات خود را انجام می دهند شرایط پذیرفته شدن برای آنها بسیار آسانتر است.

بازار سوم: بازار سوم یکی از بازارهای مالی رسمی در تقسیم بندی بازارهای مالی می باشد که در این بازار مالی در مقایسه با سایر بازارهای مالی کمیسیون و کارمزد کمتری دریافت می شود.معمولا افرادی در این بازار فعالیت می کنند که میزان کمیسیون و کارمزد برای آنها اهمیت دارد و در این بازار می خواهند کمیسون و کارمزد کمتری پرداخت کنند.

بازار چهارم: بازار چهارم بازار یکی دیگر از بازارهای مالی رسمی در تقسیم بندی بازارهای مالی است که در این بازار معمولا معاملات عمده انجام می گیرد.در این بازار برای اینکه کارمزد پرداخت نشود معاملات به طور مستقیم و بدون مداخله کارگزاری و واسطه انجام می شود.

خلاصه تقسیم بندی بازارهای مالی

بازار سرمایه: بازار سرمایه بازاری با سررسیدهای کمتراز یک سال است که جزو تقسیم بندی بازارهای مالی تعهدات سررسید به شمار می رود.

بازار پول: بازار پول بازاری با سررسیدهای کمتراز یک سال است که جزو تقسیم بندی بازارهای مالی تعهدات سررسید به شمار می رود.

بازار سهام: بازار سهام بازاری است که در آن دارندگان اوراق بر روی شرکت احساس مالکیت دارند و این بازار جزو بازارهای مالی براساس نوع دارایی به شمار می رود.

بازار اوراق بدهی: بازار اوراق بدهیبازاری است که در آن دارندگان اوراق بر روی شرکت احساس مالکیت ندارند و این بازار جزو بازارهای مالی براساس نوع دارایی به شمار می رود.

بازار ابزار مشترقه: در این بازار دارایی های مالی برای واگذاری در آینده مبادله می شوند و این بازار جزو بازارهای مالی براساس نوع دارایی به شمار می رود.

بازار اولیه: در این بازار همانطور که از نامش پیداست اوراق برای اولین بار منتشر می شود و جزو بازارهای مالی براساس عرضه اوراق بهادار به شمار می رود.

بازار ثانویه: در این بازار اوراق برای دومین بار معامله می شود و جزو بازارهای مالی براساس عرضه اوراق بهادار به شمار می رود.

بازار نقدی: در این بازار دارایی های مالی برای واگذاری فوری مالی مبادله خواهد شد و جزو بازارهای مالی براساس زمان واگذاری به شمار می رود.

بازار آتی: در این بازار دارایی های مالی برای واگذاری آینده مالی مبادله خواهد شد و جزو بازارهای مالی براساس زمان واگذاری به شمار می رود.

بازار بورس اوراق بهادار: این بازار یکی از بازارهای رسمی و سازمان یافته است که قاوانین و مقررات آن برای پذیرفتن شرکت ها سخت است.

بازار خارج از بورس: در این بازار اوراق پذیرفته نشده مبادله می شود و جزو بازارهای مالی رسمی به شمار می رود.

بازار سوم: در این بازار اوراق پذیرفته نشده مبادله می شود و جزو بازارهای مالی رسمی به شمار می رود.

بازار چهارم: در این بازار اووراق بدون واسطه و به طور مستقیم مبادله می شود و جزو بازارهای مالی رسمی به شمار می رود.

در این مقاله از آموزش فارکس با بازارهای مالی مختلف در تقسیم بندی بازارهای مالی آشنا شدیم،همانطور که دانستید تقسیم بندی بازارهای مالی براساس عوامل مختلف مانند تعهدات سررسید،نوع دارایی،عرضه اوراق بهادار،زمان واگذاری و رسمیت انجام می شوند.

بازارهای مالی از اهمیت بسیار بالایی برخودار هستند زیرا آنها در نظام اقتصادی تاثیرگذار هستند و می توانند برای سرمایه گذاران بسیار کمک دهنده باشند.همچنین بازارهای مالی نقش بسیار پررنگی در تسهیل امور اقتصادی دارند و می توانند نقدینگی لازم را برای افرادی که مشغول به کارآفرینی هستند مهیا سازند.

خریداران و فروشندگان می توانند با استفاده از بازارهای مالی به راحتی سرمایه خود را وارد این بازارهای مالی کرده و از آنها به عنوان یک واسطه برای خرید و فروش دارایی های موردنظر خود استفاده کنند که برخی از این بازارهای مالی داخلی و کوچک و برخی بسیار بزرگ هستند و در سطح بین المللی فعالیت می کنند.

بسیاری از سرمایه گذاران صرفا بازار بورس را به عنوان یک بازار مالی می شناسند اما بازارهای مالی بسیاری مانند بازار پول،بازار سرمایه،بازار اوراق بدهی،بازار مشترقه،بازار سهام،بازار اولیه،بازار ثانویه،بازار نقدی،بازار آتی،بازار خارج از سهام،بازار سوم و بازار چهارم وجود دارد که این بازارهای مالی به طور کامل در تقسیم بندی بازارهای مالی این مقاله توضیح دادیم.

بازارهای مالی بسیار معتدد هستند و هر کدام ویژگی ها و نقاط قوت و ضعفی دارند،اگر می خواهید در یک بازار مالی مشغول به فعالیت شوید بهتر است ابتدا بازار مالی را به خوبی بشناسید و سپس با مقایسه بازار مورد نظر خود با سایر بازارهای مالی تصمیم گیری کنید.