تریپل ویچینگ: راز نوسانات بازار و فرصت‌های طلایی برای تریدرها

به عنوان یک تریدر، حتماً بارها با نوسانات عجیب و غریب بازار روبرو شده‌اید؛ روزهایی که حجم معاملات ناگهان اوج می‌گیرد و قیمت‌ها حرکاتی غیرمنتظره از خود نشان می‌دهند. این پدیده‌ها تصادفی نیستند و اغلب ریشه‌ای عمیق در ساختار بازار مشتقات دارند. یکی از مهم‌ترین این رویدادها که چهار بار در سال رخ می‌دهد و می‌تواند بازار را زیر و رو کند، پدیده تریپل ویچینگ است.

اینجا خبری از کلیشه‌های اینترنتی نیست. در این مقاله، با نگاه یک تریدر واقعی و با تکیه بر تجربه عملی، به سراغ تریپل ویچینگ می‌رویم. می‌خواهیم ببینیم این همزمانی انقضای سه نوع قرارداد مشتقه کلیدی (آپشن‌های سهام، آتی شاخص سهام و آپشن‌های شاخص سهام) دقیقاً چه معنایی برای شما، پوزیشن‌هایتان و استراتژی‌های معاملاتی‌تان دارد. آماده باشید تا با واقعیت‌های بازار در روزهای خاص تریپل ویچینگ آشنا شوید و یاد بگیرید چگونه از آن به نفع خود استفاده کنید.

تریپل ویچینگ: چرا بازار ناگهان دیوانه می‌شود؟

در روزهای تریپل ویچینگ، وقتی سه نوع قرارداد مشتقه کلیدی – آپشن‌های سهام، آپشن‌های شاخص سهام و قراردادهای آتی شاخص سهام – همزمان به پایان می‌رسند، بازار وارد فاز متفاوتی می‌شود. طبق تجربه من، این همزمانی باعث می‌شود تریدرها برای بستن، جابجایی یا تمدید پوزیشن‌هایشان دست به کار شوند و همین فعالیت فشرده، حجم معاملات را به شدت بالا می‌برد و نوسانات قیمتی غیرمنتظره‌ای ایجاد می‌کند. اینجاست که شما باید آماده باشید.

این رویداد چهار بار در سال رخ می‌دهد: در سومین جمعه‌های ماه‌های مارس، ژوئن، سپتامبر و دسامبر. به خصوص در ساعت پایانی معاملات این روزها که به آن “ساعت تریپل ویچینگ” می‌گوییم، فعالیت معاملاتی به اوج خود می‌رسد. معامله‌گران در تلاشند تا پوزیشن‌های منقضی شونده خود را مدیریت کنند و این تکاپو، می‌تواند منجر به حرکات شارپ قیمتی شود.

شاید اسم “کوادرپل ویچینگ” هم به گوشتان خورده باشد. این اصطلاح زمانی به کار می‌رفت که قراردادهای آتی سهام تک‌تک (Single Stock Futures) همزمان منقضی می‌شدند. اما واقعیت این است که این نوع مشتقات هرگز آنقدر مورد توجه قرار نگرفتند و در حال حاضر، تمرکز اصلی و حجم واقعی بازار روی همان سه نوع مشتقه اصلی است که تریپل ویچینگ را می‌سازند. پس، زیاد درگیر این اصطلاح نشوید و تمرکزتان را روی سه ضلع اصلی این مثلث بگذارید.

مدیریت پوزیشن‌های آتی در روزهای تریپل ویچینگ

قراردادهای آتی (Futures) به شما این امکان را می‌دهند که یک دارایی را در آینده با قیمتی مشخص خرید و فروش کنید. اما وقتی تاریخ انقضای این قراردادها فرا می‌رسد، صاحب قرارداد موظف به انجام معامله توافق شده است. مثلاً، اگر شما صاحب یک قرارداد آتی E-mini S&P 500 باشید و در زمان انقضا، شاخص S&P 500 روی ۴۰۰۰ باشد، شما موظف به تسویه بر اساس این قیمت هستید.

برای جلوگیری از این الزام تسویه، تریدرها معمولاً قبل از انقضا، قرارداد خود را می‌بندند. بعد از بستن قرارداد منقضی شده، اگر بخواهند پوزیشن خود را در شاخص S&P 500 حفظ کنند، یک قرارداد جدید برای ماه بعد می‌خرند. این فرآیند را “رول‌اور” (Roll-over) یا “تعویض قرارداد” می‌نامیم. به عنوان یک تریدر، باید بدانید که این رول‌اور کردن پوزیشن‌ها، بخش عظیمی از حجم معاملات در روز تریپل ویچینگ را تشکیل می‌دهد. اگر پوزیشن آتی دارید، حواستان به این تاریخ‌ها باشد تا ناخواسته درگیر تسویه فیزیکی یا نقدی نشوید!

در تاریخ انقضا، تریدرها می‌توانند انتخاب کنند که تسویه را انجام ندهند و به جای آن، با انجام یک معامله مخالف در قیمت فعلی، قرارداد خود را ببندند و سود یا زیان حاصل از اختلاف قیمت خرید و فروش را تسویه کنند. همچنین می‌توانند با “تعویض قرارداد به جلو” (Rolling Forward)، پوزیشن موجود را بسته و همزمان یک قرارداد جدید آپشن یا آتی را برای تسویه در آینده رزرو کنند.

آپشن‌ها و چالش ‘در پول’ شدن در تریپل ویچینگ

آپشن‌ها هم در روز تریپل ویچینگ داستان مشابهی دارند. اگر آپشن‌های شما “در پول” (In The Money) باشند، وضعیت خاصی برای دارندگان قراردادهای منقضی شونده ایجاد می‌شود.

• آپشن خرید (Call Option): زمانی “در پول” است که قیمت دارایی زیرین بالاتر از قیمت اعمال (Strike Price) در قرارداد باشد.
• آپشن فروش (Put Option): زمانی “در پول” است که قیمت دارایی زیرین کمتر از قیمت اعمال در قرارداد باشد.

در این حالت، منقضی شدن آپشن‌های “در پول”، منجر به تراکنش‌های خودکار بین خریداران و فروشندگان قراردادها می‌شود. مثلاً، اگر شما فروشنده یک آپشن کال پوشش‌دار (Covered Call) باشید و قیمت سهم بالاتر از قیمت اعمال بسته شود، ممکن است سهام زیرین خود را از دست بدهید. در این شرایط، فروشنده آپشن می‌تواند قبل از انقضا موقعیت خود را ببندد تا سهام را نگه دارد، یا اجازه دهد آپشن منقضی شود و سهام را واگذار کند.

اینجاست که کار کمی پیچیده می‌شود. چیزی که اکثر تریدرهای تازه‌کار نادیده می‌گیرند، همین جزئیات کوچک اما حیاتی است. به جای اینکه به دنبال تعاملات پیچیده با سایر تریدرها باشید، بهتر است تمرکزتان را بر روی مدیریت پوزیشن‌های خودتان بگذارید: آیا می‌خواهید آپشن را اجرا کنید، ببندید یا آن را به ماه بعد منتقل کنید؟ این تصمیمات باید از قبل گرفته شده باشند.

پایان یافتن یک قرارداد منقضی شونده، دلیلی برای نارضایتی نیست. در واقع، باید به آن به عنوان یک فرصت برای شروعی تازه در بازار سرمایه نگاه کنید. همیشه با دقت به این قراردادها نگاه کنید و از فرصت‌هایی که به شما ارائه شده، بهره‌مند شوید.

فرصت‌های آربیتراژ و ریسک‌های پنهان در روز تریپل ویچینگ

درست است که بخش عمده معاملات در روزهای تریپل ویچینگ مربوط به بستن، باز کردن و تعویض قراردادهاست، اما این افزایش شدید فعالیت می‌تواند ناکارآمدی‌های قیمتی کوچکی ایجاد کند که اربابان کوتاه‌مدت (Short-term Arbitrageurs) را به خود جذب می‌کند.

این فرصت‌ها عمدتاً عامل حجم سنگین در طول ساعت پایانی روزهای تریپل ویچینگ هستند، زیرا معامله‌گران سعی می‌کنند از ناهنجاری‌های کوچک قیمتی با معاملات بزرگ و سریع بهره ببرند که ممکن است در چند ثانیه به اتمام برسد. برای تریپل ویچینگ، قیمت نهایی یک دارایی اغلب با توجه به قیمت آخرین معامله در بازارهای مختلف محاسبه می‌شود.

اما به عنوان یک تریدر خرده‌پا، ورود به این بازی بدون ابزارهای پیشرفته و سرعت بالا، بیشتر شبیه به قمار است تا استراتژی. اربابان کوتاه‌مدت با الگوریتم‌های پرسرعت خودشان از این ناکارآمدی‌های قیمتی در کسری از ثانیه بهره می‌برند. شما باید حواستان باشد که در دام این نوسانات نیفتید، چرا که ریسک‌های بالایی دارند.

یک پدیده جالب دیگر که در این روزها مشاهده می‌شود، “پین شدن” (Pinning) قیمت است. یعنی قیمت اوراق بهادار به صورت مصنوعی به سمت یک قیمت اعمال (Strike Price) خاص که دارای حجم بالایی از علاقه باز (Open Interest) است، هدایت می‌شود. این اتفاق می‌تواند برای معامله‌گران آپشن‌ها، “پین ریسک” (Pin Risk) را به همراه داشته باشد، به این معنی که آن‌ها در مورد اینکه آیا باید آپشن‌های “در پول” خود را اجرا کنند یا خیر، دچار عدم قطعیت می‌شوند.

تریپل ویچینگ در عمل: یک مطالعه موردی

روز جمعه، ۱۵ مارس ۲۰۱۹، اولین روز تریپل ویچینگ سال ۲۰۱۹ بود. در آن روز، حجم معاملات در بورس‌های آمریکا به ۱۰.۸ میلیارد سهم رسید، در حالی که میانگین ۲۰ روز معاملاتی قبل از آن، ۷.۵ میلیارد سهم بود. این افزایش حجم، کاملاً مشهود است.

اما نکته جالب اینجاست: برای هفته قبل از جمعه‌ی تریپل ویچینگ، شاخص S&P 500 حدود ۲.۹٪، شاخص ناسداک ۳.۸٪ و شاخص صنعتی داوجونز (DJIA) ۱.۶٪ رشد کرده بودند. با این حال، در خود روز جمعه، شاخص S&P فقط ۰.۵۰٪ و شاخص DJIA فقط ۰.۵۴٪ رشد داشتند. این مثال نشان می‌دهد که با وجود افزایش حجم، لزوماً شاهد نوسانات شدید قیمتی در خود روز تریپل ویچینگ نیستیم، بلکه بازار ممکن است از قبل حرکت خود را آغاز کرده باشد. این یعنی شما باید از چند روز قبل از این رویداد، حواستان به بازار باشد و نه فقط در خود روز انقضا.

تاثیر تریپل ویچینگ بر بازار فارکس

شاید فکر کنید تریپل ویچینگ که مربوط به سهام و شاخص‌هاست، چه ربطی به بازار فارکس دارد؟ حقیقت این است که هرچند تاثیر آن مستقیم نیست، اما غیرمستقیم می‌تواند مهم باشد. نوسانات شدید در شاخص‌های سهام آمریکا (مانند S&P 500) در روز تریپل ویچینگ می‌تواند بر دلار آمریکا و در نتیجه جفت‌ارزهای اصلی تاثیر بگذارد. به عنوان مثال، اگر شاخص‌ها تحت فشار باشند، ممکن است شاهد فرار سرمایه به سمت دارایی‌های امن‌تر مانند ین ژاپن یا فرانک سوئیس باشیم. پس، حتی اگر تریدر فارکس هستید، این رویداد را نادیده نگیرید و به عنوان یکی از عوامل کلان بازار، آن را زیر نظر داشته باشید.

منبع: اینوستپدیا

5/5 – (12 امتیاز)