حق پیش‌خرید (Rights Offering (Issue)) یا به عبارت دیگر Rights Issue، تعدادی از حقوق است که به سهامداران فعلی ارائه می شود تا بتوانند به نسبت سهم های فعلی خود، سهام جدیدی را با نام Subscription Warrants خریداری کنند.
این نوع از گروه حقوق به عنوان یک نوع از آپشن‌ها در نظر گرفته می شود زیرا به سهامداران شرکت حق خرید سهام جدید را می دهد، اما الزامی برای آنها برای خریداری نیست.
در یک حق پیش‌خرید، قیمت اشتراکی که هر سهم می تواند خریداری شود، به طور کلی نسبت به قیمت بازار فعلی تخفیف داده می شود. عموماً حقوق قابل انتقال هستند، به گونه ای که صاحب آنها می تواند آنها را در بازار انتقال دهد.
دقت داشته باشید که در بروکر فارکس شما بصورت رسمی قادر به انجام این نوع معامله نیستید، اما نکته لازم به دقت اینه که این نوع معاملات میتوانند تاثیر مستقیم بر بازار داشته باشند و در سهام معاملاتی در هر بروکری نوسانات چشم گیری ایجاد کنند.
حق پیش‌خرید
در یک حق پیش‌خرید، هر سهامدار حق خرید به تعداد سهام دلخواه خود، با قیمت و مدت زمان مشخص (معمولاً 16 تا 30 روز) برای خرید سهام جدید دریافت می کند. باید توجه داشت که سهامداران مجبور به استفاده از این حق نیستند.
حق پیش‌خرید در واقع دعوتی به سهامداران فعلی شرکت برای خرید سهام جدید اضافی می باشد. به طور خاص، این نوع صدور امنیت ها، سهامداران فعلی را با اسنادی به نام “حقوق” به خرید سهام جدید با تخفیف نسبت به قیمت بازار در یک تاریخ مشخص در آینده دعوت می کند. شرکت به سهامداران فعلی فرصتی برای افزایش ریسک سهام خود در یک قیمت تخفیف داده می شود.
تا زمانی که سهام جدید می تواند خریداری شود، سهامداران می توانند حقوق را در بازار مبادله کنند به همان دقتی که سهام عادی را می فروشند. حقوق ارائه شده به یک سهامدار ارزش دارد و به همین دلیل سهامداران فعلی بابت نفوذ آینده ارزش سهم خود جبران می شوند.
نفوذ به این دلیل اتفاق می افتد که حق پیش‌خرید سود خالص شرکت را بین تعداد بیشتری از سهام‌ها پخش می کند. در نتیجه، درآمد هر سهم شرکت یا EPS کاهش می یابد، به عنوان اینکه درآمد تخصیص یافته باعث نفوذ سهام می شود.
نکات کلیدی:
- Rights Issue یک دعوت به سهامداران فعلی شرکت برای خرید سهام جدید اضافی می باشد.
- در یک حق پیش‌خرید، هر سهامدار حق خرید به تعداد سهام دلخواه خود، با قیمت و مدت زمان مشخص (معمولاً 16 تا 30 روز) برای خرید سهام جدید دریافت می کند.
- سهامداران مجبور به استفاده از این حق نیستند.
- شرکت های با مشکلات مالی می توانند با انجام Rights Issue هزینه های خود را پوشش دهند و سرمایه جمع کنند.
انواع حق پیش‌خرید:
دو نوع کلی از حق پیش‌خرید وجود دارند: حق پیش‌خرید مستقیم و حق پیش‌خرید بیمه/Standby.
در حق پیش‌خرید مستقیم، هیچ خریدار Backstop/Standby (خریداران حاضر به خرید حق خریدهای تمرین نشده) وجود ندارد و صادر کننده فقط تعداد سهام تمرین شده را فروخته است. در صورت عدم اشتراک مناسب، صادر کننده ممکن است سرمایه کافی نداشته باشد.
حق پیش‌خرید بیمه/Standby که معمولاً گران تر است، به خریداران Backstop/Standby شامل بانک های سرمایه گذاری اجازه می دهد که حق خریدهای تمرین نشده را خریداری کنند. خریداران Backstop/Standby قبل از آغاز حق پیش‌خرید به خرید پیش از فروش حق خریدهای تمرین نشده می پردازند.
این نوع توافقات به شرکت صادر کننده تضمین می کند که نیازهای سرمایه ای آنها برآورده می شود.
نکته مهم: در برخی موارد، حقوق صادر شده قابل انتقال نیستند. این حقوق به عنوان “حقوق غیر قابل واگذاری” شناخته می شوند. در دیگر موارد، بنگاه مستفیض از یک حق پیش‌خرید ممکن است بخواهد حقوق خود را به فرد دیگری بفروشد.
مزایا و معایب حق پیش‌خرید
به طور کلی میتوان گفت حق پیش‌خرید مزایایی دارد مثل اینکه شرکت ها عموما در زمانی که نیاز به جمع آوری پول دارند، حق پیش‌خرید ارائه می دهند. مثال هایی از این شامل زمانی است که نیاز به پرداخت بدهی، خرید تجهیزات یا فروش یک شرکت دیگر وجود دارد.
در برخی موارد، شرکت ممکن است از یک حق پیش‌خرید برای جمع آوری پول استفاده کند، زمانی که آپشن‌های دیگر مناسبی برای تأمین سرمایه وجود ندارد. مزایای دیگری از حق پیش‌خرید عبارتند از: صرفه جویی در هزینه های Underwriting، عدم نیاز به تأیید سهامداران، و علاقه بازار به سهام عادی شرکت عموما در حداکثر است.
برای سهامداران فعلی، حق پیش‌خرید فرصت خرید سهام اضافی را با تخفیف ارائه می دهد.
همچنین ارائه حق پیش‌خرید به سهامداران فعلی، بدون نیاز به مکانیزم های بازار عمومی، منجر به صرفه جویی در هزینه های ارتباطی و تبلیغاتی می شود و حق خرید سهام جدید به سهامداران فعلی ارائه می شود که می تواند از نظر ثابت بودن پایه سرمایه شرکت، اعتماد سهامداران را به شرکت بالا ببرد.
از طرفی معایبی نیز دارد مثل اینکه گاهی اوقات سهامداران ممکن است به دلیل نگرانی خود درباره نفوذ، از آن ناراضی باشند.
عرضه بنگاه مستند منجر به تمرکز بیشتر موقعیت سرمایه گذاری شده می شود. شرکت صادر کننده در تلاش برای جمع آوری سرمایه، ممکن است بیابد که مراحل و فرآیندهای لازم بیشتر باعث هزینه و زمان بیشتری برای حق پیش‌خرید می شود؛ هزینه های حق پیش‌خرید ممکن است فواید آن را پوشش ندهد (اصل بهینه سازی هزینه-فایده).
همچنین اگر قیمت بازار سهام پایین باشد، تعداد زیادی از سهامداران ممکن است از حق خود برای خرید سهام استفاده نکنند که این موضوع می تواند به کاهش سرمایه شرکت منجر شود. از طرفی حقوق قابل انتقال هستند، بنابراین ممکن است افراد غیر علاقه مند یا حتی رقبای شرکت، این حقوق را خریداری کنند و مانع از موفقیت حق پیش‌خرید شرکت شوند.
در زیر چند مورد از مزایا و معایب حق پیش‌خرید برای سهامداران و شرکت ها به طور جداگانه بیان شده است:
مزایا حق پیش‌خرید برای سهامداران:
- فرصت خرید سهام با تخفیف: حق پیش‌خرید به سهامداران این فرصت را می‌دهد که با تخفیفی قابل توجه، سهام شرکت را خریداری کنند.
- حفظ حق اولویت خرید: اگر سهامداران در زمان عرضه سهام، حق پیش‌خرید را دریافت کرده باشند، حق خرید سهام را در صورت افزایش سرمایه شرکت نیز خواهند داشت و در نتیجه، حق اولویت خرید را حفظ خواهند کرد.
- افزایش ارزش سهام: با جذب سرمایه جدید و بهبود ساختار سرمایه‌ای، احتمال بالاتری برای افزایش ارزش سهام شرکت وجود دارد.
معایب حق پیش‌خرید برای سهامداران:
- عدم استفاده از حق پیش‌خرید: اگر سهامداران قصد استفاده از حق پیش‌خرید را نداشته باشند، هزینه‌ای را برای دریافت این حق می‌پردازند که به نوبه خود ضرر است.
- عدم دسترسی به سهام جدید: در بعضی موارد، حق پیش‌خرید به عنوان یک فرصت برای خرید سهام جدید در دسترس تمامی سهامداران قرار نمی‌گیرد و فقط برای برخی افراد قابل استفاده است.
- کاهش ارزش سهام: اگر شرکت، حق پیش‌خرید را با تخفیفی بالا ارائه دهد، احتمال بالاتری برای کاهش ارزش سهام در آینده وجود دارد.
مزایا حق پیش‌خرید برای شرکت‌ها:
- جذب سرمایه جدید: حق پیش‌خرید می‌تواند سبب جذب سرمایه جدید به شرکت شود و برای پروژه‌های جدید سرمایه‌گذاری شود.
- بهبود نقدینگی: با جذب سرمایه جدید، شرکت می‌تواند بهبود نقدینگی خود را تجربه کند.
- بهبود ساختار سرمایه‌ای: حق پیش‌خرید می‌تواند باعث افزایش تعداد سهامداران و بهبود ساختار سرمایه‌ای شرکت شود.
- کاهش هزینه سرمایه: با ارائه حق پیش‌خرید، شرکت می‌تواند سرمایه جدید را با هزینه کمتری جذب کند.
معایب حق پیش‌خرید برای شرکت‌ها:
- کاهش درآمد شرکت: با ارائه حق پیش‌خرید، شرکت ممکن است درآمد خود را کاهش دهد؛ زیرا سهام شرکت با تخفیفی به فروش می‌رسد و قیمت آن پایین‌تر از حداقل قیمت پیشنهادی ممکن است باشد.
- حق پیش‌خرید در بورس: در بورس، حق پیش‌خرید ممکن است باعث کاهش قیمت سهام شود؛ زیرا اگر سهامداران حق پیش‌خرید را دریافت کنند و سهام جدید را با تخفیفی خریداری کنند، این موضوع ممکن است منجر به کاهش قیمت سهام شود.
- هزینه‌های اضافی: شرکت برای ارائه حق پیش‌خرید، باید هزینه‌های اضافی را نیز پرداخت کند؛ این هزینه‌ها ممکن است شامل هزینه‌های حقوقی، مالی و تبلیغاتی باشد.
- افزایش سهامداران: اگر تعداد سهامداران شرکت بیش از حد بالا رود، مدیریت شرکت ممکن است دچار مشکلات جدی شود؛ زیرا باید با تعداد زیادی از سهامداران در ارتباط باشد و تصمیم‌گیری‌های سریع و صحیح را به دلیل پیچیدگی فرایند، به سختی بگیرد.
به طور کلی، حق پیش‌خرید می‌تواند آثار مثبت و منفی برای سهامداران و شرکت‌ها داشته باشد. در نظر گرفتن مسائل مربوط به این حق قبل از ارائه آن، بسیار مهم خواهد بود.
حق پیش‌خرید و ارزش‌گذاری سهام در شرکت‌ها
ارزش گذاری سهام در شرکت‌ها یکی از موضوعاتی است که بسیار به آن توجه شده است. حق پیش‌خرید (رایتس آفرینگ) نیز به عنوان یک روش جذب سرمایه در شرکت‌ها، تاثیر زیادی بر ارزش سهام دارد. در اینجا به تاثیر حق پیش‌خرید بر ارزش سهام در شرکت‌ها می‌پردازیم:
- افزایش تقاضا برای سهام شرکت:
حق پیش‌خرید با فراهم کردن فرصت خرید سهام با تخفیف به سهامداران، موجب افزایش تقاضا برای سهام شرکت می‌شود. این افزایش تقاضا می‌تواند باعث افزایش قیمت سهام شرکت شود.
- افزایش سهامداران و بهبود ساختار سرمایه‌ای:
حق پیش‌خرید می‌تواند سبب جذب سرمایه جدید به شرکت شود و باعث افزایش تعداد سهامداران شود. بالا بردن تعداد سهامداران می‌تواند باعث بهبود ساختار سرمایه‌ای شرکت و کاهش خطرهای مرتبط با تمرکز در دست چند نفری از سهامداران شود.
- بهبود نقدینگی:
حق پیش‌خرید می‌تواند باعث بهبود نقدینگی شرکت شود. با جذب سرمایه جدید، شرکت می‌تواند بیشتر به پروژه‌های جدید سرمایه‌گذاری کند و در نتیجه ارزش طولانی مدت سهام را افزایش دهد.
- کاهش هزینه سرمایه:
در حق پیش‌خرید، سهامداران با تخفیف قیمت میتوانند سهام جدید را خریداری کنند. این تخفیف می‌تواند موجب کاهش هزینه سرمایه شرکت شود، به عبارت دیگر، شرکت می‌تواند به دلیل وجود حق پیش‌خرید، سرمایه گذاری خود را با هزینه کمتری انجام دهد.
به طور کلی، حق پیش‌خرید می‌تواند بهبود نقدینگی و ساختار سرمایه‌ای شرکت و در نتیجه، افزایش ارزش سهام شرکت را به دنبال داشته باشد.
روند اجرایی حق پیش‌خرید و نحوه استفاده از آن در جذب سرمایه
حق پیش‌خرید یک روش جذب سرمایه موثر برای شرکت‌هاست که به سهامداران اجازه می‌دهد تا به نسبت سهام خود در شرکت، سهام جدید را با تخفیف قیمت خریداری کنند. در این روش، شرکت برای جذب سرمایه، اقدام به فروش حق خرید سهام جدید به سهامداران خود می‌کند.
نحوه اجرایی حق پیش‌خرید به این صورت است که ابتدا شرکت، اعلام می‌کند که قصد دارد سهام جدید خود را به فروش برساند و به سهامداران خود حق پیش‌خرید را اعطا می‌کند. در این اعلامیه، نرخ تخفیف و مهلت خرید سهام جدید نیز ذکر می‌شود.
بعد از اعلام این اخبار، سهامداران میتوانند به نسبت سهام خود در شرکت، حق خرید سهام جدید را دریافت کنند. برای خرید سهام جدید، سهامداران میتوانند از حق خرید خود استفاده کنند و سهام جدید را با تخفیف قیمت خریداری کنند.
استفاده از حق پیش‌خرید در جذب سرمایه بسیار موثر است زیرا به سهامداران امکان می‌دهد که به سادگی سرمایه شرکت را افزایش دهند و همچنین ارتباطات بیشتری با شرکت برقرار کنند. برای شرکت‌ها نیز این روش، یک راه موثر برای جذب سرمایه و فروش سهام جدید است که قابلیت افزایش سرمایه و تعدیل ساختار سرمایه‌ای شرکت را دارد.
مقایسه‌ی حق پیش‌خرید با دیگر روش‌های جذب سرمایه در شرکت‌ها
حق پیش‌خرید یک روش جذب سرمایه در شرکت‌ها است که با دیگر روش‌های جذب سرمایه مانند افزایش سرمایه، صکوک و یا صدور بلند مدت، مقایسه می‌شود. در ادامه به مقایسه‌ی حق پیش‌خرید با دیگر روش‌های جذب سرمایه می‌پردازیم:
- افزایش سرمایه:
در این روش، شرکت اقدام به فروش سهام جدید خود می‌کند و سهامداران جدید به شرکت پیوسته و مبلغ خرید سهام به سرمایه‌ی شرکت اضافه می‌شود. در مقابل، در حق پیش‌خرید، سهامداران علاوه بر خرید سهام جدید، نیز حق خرید دیگری را برای خرید سهام دیگر در آینده در صورت نیاز به دست می‌آورند.
- صکوک:
صکوک یکی از روش‌های جذب سرمایه متداول در کشورهای اسلامی است که به عنوان جایگزین سهم برای جذب سرمایه استفاده می‌شود. در صکوک، شرکت به جای صدور سهام جدید، تعدادی اوراق قرضه (صکوک) را صادر می‌کند که به خریداران بازده ثابتی پرداخت می‌کند. در حق پیش‌خرید، با توجه به تخفیف قیمت، به نسبت سهام خریداری شده، احتمالا بازدهی بهتری نسبت به صکوک دارد.
- صدور بلند مدت:
در این روش، شرکت به جای صدور سهام جدید، اقدام به صدور اوراق بلند مدتی متعددی می‌کند که بازدهی آنها بیشتر از سهام است. در حق پیش‌خرید، با توجه به تخفیف قیمت، هزینه‌ی خرید سهام جدید، به نسبت صدور اوراق بلند مدت، کمتر است.
در کل، حق پیش‌خرید یک روش جذب سرمایه موثر و مناسب برای شرکت‌ها است که در مقابل سایر روش‌های جذب سرمایه، تخفیف قیمت خرید سهام را فراهم می‌کند و به سهامداران حق دسترسی به سهام جدید را نیز می‌دهد.
منبع: اینوستپدیا
